การอนุมัติ “โทเคนดิจิทัลของรัฐบาล” หรือ Government Token (G-Token) โดยคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2568 ได้จุดประกายความสนใจในวงกว้าง ถึงมิติใหม่ของการระดมทุนภาครัฐและการลงทุนของประชาชนผ่านเทคโนโลยีดิจิทัล แม้ว่า G-Token จะถูกนำเสนอในฐานะเครื่องมือเพิ่มประสิทธิภาพและส่งเสริมการเข้าถึงการลงทุน (Financial Inclusion) แต่ในอีกมุมหนึ่ง ก็ก่อให้เกิดประเด็นคำถามและข้อถกเถียงถึงความท้าทายและความเสี่ยงที่อาจแฝงอยู่ ซึ่งนักลงทุนและหน่วยงานกำกับดูแลจำเป็นต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ
“การเข้าถึง” ที่อาจไม่ทั่วถึงจริง และความพร้อมของนักลงทุนรายย่อย
แม้ G-Token จะชูประเด็นการเพิ่มการเข้าถึงการลงทุนสำหรับประชาชนทั่วไป และเปิดให้ลงทุนด้วยเงินจำนวนไม่มาก แต่คำถามสำคัญคือประชาชนกลุ่มเป้าหมายโดยเฉพาะรายย่อย มีความรู้ความเข้าใจเพียงพอเกี่ยวกับลักษณะและความเสี่ยงของสินทรัพย์ดิจิทัลแล้วหรือไม่ การลงทุนใน G-Token ไม่เพียงแต่ต้องการความเข้าใจในตัวผลิตภัณฑ์ แต่ยังรวมถึงความสามารถในการใช้งานเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง เช่น การเปิดบัญชีซื้อขาย (KYC) การใช้งานกระเป๋าสินทรัพย์ดิจิทัล (Wallet) ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคสำคัญสำหรับประชากรกลุ่มใหญ่ที่ยังไม่คุ้นเคยกับโลกดิจิทัล สิ่งนี้อาจนำไปสู่การซ้ำเติมปัญหาความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการทางการเงิน แทนที่จะเป็นการลดช่องว่างตามเจตนารมณ์
ความผันผวนในตลาดรองและความท้าทายในการกำกับดูแล
การที่ G-Token สามารถซื้อขายเปลี่ยนมือในตลาดรองผ่านศูนย์ซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล ย่อมสร้างสภาพคล่อง แต่ในขณะเดียวกันก็เปิดประตูสู่ความเสี่ยงจากความผันผวนของราคาที่อาจเกิดขึ้นได้ แม้สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) จะระบุถึงกลไกป้องกันการกระทำอันไม่เป็นธรรม เช่น การสร้างราคา และการกำหนดให้มีราคาอ้างอิง (Indicative Price) แต่ประสิทธิภาพของกลไกเหล่านี้ในทางปฏิบัติยังคงเป็นสิ่งที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะในตลาดสินทรัพย์ดิจิทัลที่ขึ้นชื่อเรื่องความอ่อนไหวต่อปัจจัยต่าง ๆ และความซับซ้อนในการติดตามธุรกรรม
นอกจากนี้ การที่ G-Token ถูกจัดประเภทเป็น “การกู้เงินด้วยวิธีการอื่นใด” ตาม พ.ร.บ. การบริหารหนี้สาธารณะฯ และเข้าข่าย “โทเคนดิจิทัล” ตาม พ.ร.ก. สินทรัพย์ดิจิทัลฯ แทนที่จะเป็นหลักทรัพย์หรือพันธบัตรแบบดั้งเดิม ก็อาจนำมาซึ่งข้อถกเถียงในเชิงกฎหมายและการกำกับดูแลในระยะยาว ว่ากรอบที่มีอยู่เพียงพอและเหมาะสมกับนวัตกรรมทางการเงินรูปแบบใหม่นี้อย่างแท้จริงหรือไม่
การคุ้มครองผู้ลงทุน กับความซับซ้อนของสินทรัพย์ดิจิทัล
ก.ล.ต. เน้นย้ำถึงบทบาทในการคุ้มครองผู้ลงทุนเป็นสำคัญ อย่างไรก็ตาม ความท้าทายอยู่ที่การสร้างสมดุลระหว่างการส่งเสริมนวัตกรรมกับการป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ลงทุนที่อาจขาดความเข้าใจอย่างถ่องแท้ การเปิดเผยข้อมูลโดยผู้ออก (กระทรวงการคลัง) และผู้ให้บริการซื้อขาย แม้จะเป็นไปตามหลักเกณฑ์ แต่จะมั่นใจได้อย่างไรว่าข้อมูลที่ซับซ้อนจะถูกสื่อสารไปยังผู้ลงทุนรายย่อยอย่างเข้าใจง่ายและครบถ้วนเพียงพอต่อการตัดสินใจลงทุน
ประเด็นการห้ามใช้ G-Token เป็นสื่อกลางในการชำระค่าสินค้าหรือบริการ (MOP) แม้จะเป็นไปตามนโยบายของธนาคารแห่งประเทศไทยและก.ล.ต. เพื่อรักษาเสถียรภาพของระบบการเงิน ก็อาจถูกตั้งคำถามจากผู้ที่มองเห็นศักยภาพของเทคโนโลยีบล็อกเชนในการประยุกต์ใช้ที่หลากหลายกว่าการเป็นเพียงเครื่องมือเพื่อการออมและการลงทุน
บทสรุปที่ยังต้องรอการพิสูจน์
G-Token จึงเป็นหมุดหมายสำคัญที่สะท้อนความพยายามของภาครัฐในการปรับตัวเข้ากับยุคเศรษฐกิจดิจิทัล อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จของโครงการนี้ไม่ได้วัดผลเพียงแค่การระดมทุนได้ตามเป้าหมาย แต่ยังรวมถึงความสามารถในการจัดการกับข้อถกเถียงและความท้าทายต่าง ๆ ที่กล่าวมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจทางการเงินดิจิทัลแก่ประชาชนอย่างจริงจัง และการพัฒนากลไกกำกับดูแลที่เท่าทันและมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ G-Token เป็นโอกาสที่สร้างประโยชน์อย่างยั่งยืน และไม่กลายเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่สร้างความเสี่ยงให้กับประชาชนและระบบเศรษฐกิจในภาพรวม
