แคสเปอร์สกี้เผยแพร่รายงานประจำปี เรื่องความสนใจทางดิจิทัลของเด็ก ๆ การวิเคราะห์นี้ครอบคลุมระยะเวลาตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2024 – เมษายน 2025 เผยให้เห็นถึงความสนใจที่เพิ่มขึ้นต่อแชตบอทที่ขับเคลื่อนด้วย AI การเพิ่มขึ้นของมีมสมองเน่า (brainrot memes) ของอิตาลีอย่าง “tralalero tralala” และความสนใจที่เพิ่มขึ้นต่อ Sprunki ซึ่งเป็นเกมจังหวะที่ผสมผสานดนตรีและการเคลื่อนไหว และพบว่า YouTube ยังเป็นแอปที่ได้รับความนิยมสูงสุดในหมู่เด็ก ๆ ทั่วโลก แอป WhatsApp แซงหน้า TikTok ขึ้นมาเป็นอันดับสอง
ในโลกที่เชื่อมต่อถึงกันในปัจจุบัน เด็ก ๆ มีส่วนร่วมกับเทคโนโลยีดิจิทัลมากกว่าที่เคย การศึกษาเร็ว ๆ นี้ระบุว่า เด็กอายุ 8-10 ขวบใช้เวลาบนหน้าจอเฉลี่ย 6 ชั่วโมงต่อวัน ในขณะที่เด็กก่อนวัยรุ่น (อายุ 11-14 ปี) ใช้เวลาเฉลี่ยประมาณ 9 ชั่วโมงต่อวัน
เนื่องจากชีวิตของเด็กส่วนใหญ่อยู่กับโลกออนไลน์ จึงเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งที่พ่อแม่ผู้ปกครองจะต้องทำความเข้าใจถึงสิ่งที่ดึงดูดความสนใจของลูก ๆ ในพื้นที่ดิจิทัล สิ่งที่เด็ก ๆ ค้นหา แพลตฟอร์มที่ใช้ และเทรนด์ที่ส่งผลต่อความสนใจและพฤติกรรมเด็ก ๆ
ทุก ๆ ปี เทรนด์ดิจิทัลใหม่ ๆ เป็นตัวกำหนดรูปแบบการสำรวจโลกของเด็ก ๆ ในรายงานแคสเปอร์สกี้ปีนี้พบว่า ความสนใจในเครื่องมือปัญญาประดิษฐ์หรือ AI เพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยในช่วงปี 2023 – 2024 ยังไม่มีแอป AI ปรากฏอยู่ในแอปพลิเคชัน 20 แอปที่ใช้มากที่สุด แต่ปีนี้ “Character.AI” ได้เข้ามาอยู่ในลิสต์แล้ว ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเด็ก ๆ ไม่เพียงแต่สนใจ AI เท่านั้น แต่ยังผสาน AI เข้ากับชีวิตดิจิทัลของตนอย่างจริงจังอีกด้วย
คำค้นหาจำนวนมากกว่า 7.5% ของคำค้นหาทั้งหมดเป็นเรื่องเกี่ยวกับแชตบอท AI นำโดยชื่อที่เป็นที่รู้จัก เช่น ChatGPT, Gemini และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง Character.AI ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มที่ให้ผู้ใช้สร้างหรือโต้ตอบกับบอทที่เลียนแบบตัวละครในจินตนาการหรือตัวละครจริง ซึ่งถือเป็นการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจากปีที่แล้ว โดยในรายงานปี 2023 – 2024 คำค้นหาที่เกี่ยวข้องกับ AI คิดเป็นเพียง 3.19% ของการค้นหาทั้งหมด คิดเป็นการเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าในปีนี้
อย่างไรก็ตาม การโต้ตอบของแชตบอทไม่ได้ปลอดภัยเสมอไป บอทบางตัวอาจทำให้เด็ก ๆ ได้รับเนื้อหาที่กระตุ้นอารมณ์ เป็นข้อมูลที่ผิดพลาด หรือธีมที่ไม่เหมาะกับวัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อสร้างหรือปรับแต่งโดยผู้ใช้รายอื่น ๆ เนื่องจากแพลตฟอร์มเหล่านี้มักพึ่งพาเนื้อหาที่ผู้ใช้สร้างขึ้นและอาจขาดการควบคุมอย่างเข้มงวด พ่อแม่จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพูดคุยกับเด็ก ๆ อย่างเปิดเผยเกี่ยวกับวิธีใช้เครื่องมือ AI และตั้งค่าแอปสำหรับการเลี้ยงลูกแบบดิจิทัลที่ช่วยให้ครอบครัวตระหนักรู้ มีส่วนร่วม และได้รับการปกป้องดูแล
แม้ว่าการค้นหาในปีนี้มีมีมเป็นส่วนน้อย แต่ก็ยังเผยให้เห็นวัฒนธรรมดิจิทัลของเด็ก ๆ อีกชั้นหนึ่ง มีมยอดนิยมจำนวนมากอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า “brainrot” หรือสมองเน่า ซึ่งเป็นอารมณ์ขันที่ไร้สาระและจงใจทำให้เกิดความสับสน ซึ่งแพร่กระจายผ่านวิดีโอสั้น ๆ
วลีที่ถูกค้นหามากที่สุด ได้แก่ วลีภาษาอิตาลี “tralalero tralala” และแทร็กมีมที่เรียกว่า “tung tung tung sahur” วลีเหล่านี้อาจฟังดูสุ่มสำหรับผู้ใหญ่ แต่สำหรับเด็กหลาย ๆ คน วลีเหล่านี้เป็นตัวแทนของเรื่องตลกที่แชร์กันและเปลี่ยนจากแพลตฟอร์มหนึ่งไปสู่อีกแพลตฟอร์มหนึ่งได้อย่างรวดเร็ว
หนึ่งในเกมใหม่ที่ดึงดูดความสนใจของนักวิเคราะห์คือ Sprunki ซึ่งเป็นเกมบนเบราว์เซอร์ที่ใช้จังหวะผสมผสานการโต้ตอบด้วยดนตรีและภาพ ผู้เล่นต้องตีจังหวะให้เข้ากับเสียงที่รวดเร็ว เป็นประสบการณ์ที่ดื่มด่ำและดึงดูดใจ การออกแบบที่สดใสเหมือนการ์ตูนและรูปแบบการเล่นที่น่าติดตาม ทำให้เกมนี้ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในหมู่เด็ก ๆ ทั้งการค้นหาบน Google และบน YouTube ด้วย โดยที่ Sprunki ติดอันดับห้าหัวข้อเกมที่ถูกค้นหามากที่สุด ร่วมกับเกมยอดนิยมอย่าง Brawl Stars และ Roblox
จากรายงานนี้ ยังพบว่าพฤติกรรมที่คุ้นเคยก็ยังคงมีอยู่มาก กิจกรรมออนไลน์ของเด็ก ๆ ที่พบบ่อยที่สุด คือ การค้นหาแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งบน Google ซึ่งการค้นหาเกือบ 18% เกี่ยวข้องกับการดูวิดีโอ แอป YouTube ยังเป็นแอป Android ที่เด็ก ๆ ชื่นชอบอย่างชัดเจน โดยมีสัดส่วนเพิ่มจาก 28.13% เป็น 29.77% ในช่วงปีที่ผ่านมา WhatsApp ขึ้นมาอยู่อันดับสองด้วย 14.72% แซงหน้า TikTok (12.76%) ขณะที่ Snapchat และ Facebook นั้นลดลงอย่างต่อเนื่อง การเปลี่ยนแปลงนี้อาจสะท้อนให้เห็นถึงพฤติกรรมการสื่อสารที่เปลี่ยนแปลงไป เด็ก ๆ ใช้แอปแชตบ่อยขึ้นเพื่อแชร์ลิงก์ มีมและวิดีโอสั้นกับเพื่อน ๆ
เนื้อหาวิดีโอและเกมยังเป็นหัวข้อยอดนิยมในการค้นหาของเด็ก ๆ แพลตฟอร์มอย่าง Netflix, Twitch และ Disney+ มีสัดส่วนการค้นหาจำนวนมาก ซึ่งเป็นแนวโน้มที่สะท้อนถึงรายงานสตรีมมิ่งล่าสุดของแคสเปอร์สกี้ ซึ่งเน้นย้ำว่าแพลตฟอร์มความบันเทิงมักตกเป็นเป้าหมายของอาชญากรไซเบอร์ ทั้งนี้ในโลกของเกม เด็กๆ ยังคงชื่นชอบ Roblox, Minecraft และพอร์ทัลบนเบราว์เซอร์อย่าง Poki มากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งเป็นพอร์ทัลที่ให้เล่นเกมฟรีหลายร้อยเกม ซึ่งเล่นง่าย รวดเร็ว และเข้าถึงได้ทันทีผ่านเบราว์เซอร์
แอนนา ลากินา ผู้เชี่ยวชาญด้านความเป็นส่วนตัว แคสเปอร์สกี้ กล่าวว่า “เทรนด์ในปีนี้แสดงให้เห็นว่าวัฒนธรรมดิจิทัลของเด็ก ๆ เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว วันหนึ่งเด็ก ๆ คุยกับบอท AI วันต่อมาเด็ก ๆ ร้องเพลงมีมของอิตาลีที่คุณไม่เคยได้ยินมาก่อน แต่เบื้องหลังทุกเทรนด์คือโอกาสในการเชื่อมโยงกัน เมื่อพ่อแม่ผู้ปกครองใช้เวลาทำความเข้าใจว่าลูก ๆ กำลังดู เล่น หรือค้นหาอะไร ก็จะเปิดประตูสู่การสนทนาที่มีความหมาย และช่วยสร้างนิสัยดิจิทัลที่ปลอดภัยและไว้วางใจกันมากขึ้น แอปสำหรับการเลี้ยงลูกผ่านดิจิทัลนั้นเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ ไม่เพียงแต่ปกป้อง แต่ยังช่วยให้มีส่วนร่วมในครอบครัวอีกด้วย”
5 วิธีดูคอนเท็นต์โปรดอย่างปลอดภัย
- สื่อสารกับเด็ก ๆ อย่างเปิดเผยเกี่ยวกับความเสี่ยงออนไลน์ที่อาจเกิดขึ้น และกำหนดแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจนเพื่อรับรองความปลอดภัยของเด็ก ๆ
- ปกป้องประสบการณ์การเล่นเกมโดยติดตั้งโซลูชันความปลอดภัยที่เชื่อถือได้ เช่น Kaspersky Premium เพื่อป้องกันการดาวน์โหลดไฟล์ที่เป็นอันตราย
- คอยติดตามข้อมูลเกี่ยวกับภัยคุกคามที่เกิดขึ้นใหม่ และเฝ้าติดตามกิจกรรมออนไลน์ของเด็ก ๆ อย่างจริงจัง เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมดิจิทัลที่ปลอดภัยยิ่งขึ้น
- แนะนำพื้นฐานด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ให้เด็กๆ โดยใช้เครื่องมือทางการศึกษา เช่น Kaspersky Cybersecurity Alphabet ซึ่งเป็นหนังสือดาวน์โหลดฟรีที่อธิบายแนวคิดสำคัญ กฎสุขอนามัยทางไซเบอร์ และวิธีหลีกเลี่ยงการฉ้อโกง
- ใช้แอปการเลี้ยงลูกแบบดิจิทัล เช่น Kaspersky Safe Kids เพื่อปกป้องเด็ก ๆ ทั้งทางออนไลน์และออฟไลน์ จัดการเวลาหน้าจอ บล็อกเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม และติดตามตำแหน่งที่อยู่เพื่อความอุ่นใจที่มากขึ้น
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
เนคเทค สวทช. จับมือ สยาม เอไอ เร่งพัฒนา ‘Thai LLM’ เสริมแกร่งโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลไทย
ฟอร์ติเน็ต ประกาศลงทุนเชิงกลยุทธ์ระยะยาว หนุนพาร์ตเนอร์ชิพชู Agentic AI 2.0
‘ดีอี–ETDA’ เปิด (ร่าง) หลักการกฎหมาย AI ดันมาตรฐานใหม่ ใช้ AI ไม่ละเมิดสิทธิ–รับผิดชอบ
