การเดินทางสู่พรมแดนตะวันออกของประเทศไทยได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว ไม่ใช่เพียงการปักหมุดท่องเที่ยวในจังหวัดใดจังหวัดหนึ่งตามความคุ้นเคย แต่เป็นการเปิดประสบการณ์ผ่านโครงการ “Routes to Roots” อันเกิดจากความร่วมมือของ The Cloud ทีมนักออกแบบเพื่อสังคม (Social Designer) จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ True Corporation โครงการนี้ได้นำข้อมูล (mobility data) จากทรูมาวิเคราะห์อย่างสร้างสรรค์ เพื่อจัดกลุ่มจังหวัดท่องเที่ยวในลักษณะ “คลัสเตอร์” ซึ่งจะทำให้ผู้มาเยือนได้สัมผัสถึงวัฒนธรรมร่วมอันมีเอกลักษณ์ และเป็นการส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนให้หยั่งรากลึกยิ่งขึ้น โดยหมุดหมายแรกของหกเส้นทางทั่วประเทศที่มุ่งเน้นเรื่อง “อาหาร” ได้นำพาทุกคนมายังจังหวัดจันทบุรีและตราด ดินแดนที่อบอวลไปด้วยมนต์เสน่ห์ของเครื่องเทศพื้นถิ่นและรสชาติอาหารอันเป็นความลับที่รอการค้นพบ
หลายคนอาจรู้จักจันทบุรีในฐานะ “เมืองผลไม้” โดยเฉพาะทว่าราชาผลไม้อย่างทุเรียน แต่หากได้เจาะลึกลงไปในวิถีและวัฒนธรรม จะพบว่าดินแดนแห่งนี้คือขุมทรัพย์ของวัตถุดิบอาหารเลอค่า โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “สมุนไพร” และ “พริกไทย” ที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นสินค้าส่งออกลือชื่อไปทั่วโลก รวมถึง “กระวาน” คุณภาพเยี่ยมจากแหล่งปลูกสำคัญอย่างเขาสอยดาว ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานได้หล่อหลอม ก่อเกิดเป็นวัฒนธรรมอาหารอันโดดเด่นและมีชีวิตชีวา ทำให้จันทบุรีมีความมุ่งมั่นที่จะก้าวไปสู่การเป็น “เมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร” ของ UNESCO แม้ว่าความพยายามครั้งแรกจะยังไม่ถึงฝั่งฝัน แต่ไฟแห่งความหวังยังคงลุกโชน โดยมีเป้าหมายใหม่คือการผลักดันให้สมุนไพรจันท์กลายเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญ เคียงข้างราชาผลไม้อย่างยั่งยืน
ดังนั้น การเดินทางครั้งนี้จึงได้เริ่มต้นอย่างมีความหมายที่ สวนหมอรัตน์-อารีรีตน์ พูลปาล หรือที่รู้จักกันในนาม “ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงร่วมสมัย” แหล่งรวมสมุนไพรอันทรงคุณค่าของจันทบุรี สถานที่แห่งนี้เปรียบดังประตูบานแรกที่เปิดให้ผู้ร่วมทริปได้ทำความรู้จักกับหัวใจของอาหารจันท์อย่างแท้จริง ตั้งแต่การสังเกตกลิ่นหอมอันเป็นเอกลักษณ์ สัมผัสรูปลักษณ์ของต้นสมุนไพรสด ๆ และเรียนรู้สรรพคุณอันน่าทึ่งทั้งในเชิงอาหารและยา ก่อนที่ประสาทสัมผัสทั้งหมดจะได้ลิ้มลองรสชาติอันซับซ้อนและเปี่ยมด้วยเรื่องราวในมื้ออาหารต่อๆ ไป
เมื่อคณะเดินทางมาถึงสวน ก็ได้รับการต้อนรับอันอบอุ่นด้วยเครื่องดื่มสมุนไพรสูตรพิเศษที่ปรุงขึ้นจากพืชพรรณอันเป็นอัตลักษณ์ของจันทบุรีที่คัดสรรมาอย่างพิถีพิถันถึง 15 ชนิด ในแก้วนั้นอบอวลด้วยกลิ่นหอมของเร่ว กระวานบ้าน เร่วหอม และว่านสาวหลง ผสานรสชาติอันซับซ้อนของมะปี๊ดและพริกไทย เสริมด้วยคุณประโยชน์จากแก่นฝางเสนที่ช่วยบำรุงปอด ตะไคร้ทั้งห้าซึ่งดีต่อตับ ปอด หัวใจ และระบบเลือด ทั้งยังมีความหอมละมุนของใบเตยที่ช่วยบำรุงหัวใจ และปิดท้ายด้วยรสเปรี้ยวอมหวานอันเป็นเอกลักษณ์ของส้มมะปี๊ด สร้างความสดชื่นตั้งแต่แรกสัมผัส เครื่องดื่มนี้ไม่เพียงแต่จะมอบความกระปรี้กระเปร่า แต่ยังช่วยปรับสมดุลร่างกาย เตรียมความพร้อมสำหรับการเปิดประสบการณ์รสชาติอาหารจันท์อย่างเต็มรูป
อารีรีตน์ ได้ให้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนไทยที่มองร่างกายมนุษย์ผ่านความสมดุลของธาตุทั้งสี่ คือ ดิน น้ำ ลม และไฟ ซึ่งมีความสัมพันธ์อย่างแนบแน่นกับอาหารที่เราบริโภคและสภาพแวดล้อมที่อาศัยอยู่ สำหรับจันทบุรีซึ่งเป็นเมืองชายทะเล อาหารพื้นถิ่นเน้นใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อนนานาชนิด อาทิ พริกไทย ข่า ตะไคร้ ดีปลี และกระชาย เพื่อช่วยขับลมและคืนความสมดุลให้แก่ร่างกาย นับเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษในหลากหลายเชื้อชาติที่ได้เข้ามาตั้งรกรากและอยู่ร่วมกันอย่างกลมเกลียวบนผืนดินแห่งนี้
ผู้เข้าร่วมทริปในครั้งนี้มาจากหลากหลายพื้นเพและอาชีพ ทุกคนต่างมีประกายตาแห่งความคาดหวังที่จะได้เรียนรู้เรื่องราวของวัตถุดิบท้องถิ่นอันทรงคุณค่า สัมผัสรสชาติอาหารดั้งเดิมที่อาจไม่เคยลิ้มลอง และเปิดรับประสบการณ์ใหม่ ๆ ที่จะตราตรึงอยู่ในความทรงจำ โดยมี “ทีมเสน่ห์จันท์” กลุ่มคนท้องถิ่นผู้เปี่ยมด้วยความรักในบ้านเกิด นำโดย นัท – วณัฐ บุญสิทธิ์ ที่จะมาเป็นสะพานเชื่อมโยงให้ทุกคนได้เข้าใจเรื่องราวและความเป็นมาของจันทบุรีอย่างลึกซึ้งตลอดการเดินทาง
เชฟแบล็ก-ภานุภน บุลสุวรรณ ผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารภาคตะวันออกและเป็นชาวระยองโดยกำเนิด หนึ่งในจังหวัดที่ถูกจัดอยู่ในคลัสเตอร์เดียวกับจันทบุรีและตราด แห่งร้าน Blackitch Artisan Kitchen นิมมานเหมินท์ 7 จ.เชียงใหม่ ได้ร่วมแบ่งปันมุมมองที่น่าสนใจว่า แม้จะอยู่ในโซนเดียวกัน แต่รายละเอียดปลีกย่อยของเครื่องแกงและสัดส่วนสมุนไพรที่ใช้ในแต่ละพื้นที่นั้นมีความแตกต่างอันเป็นเสน่ห์เฉพาะถิ่น อาหารภาคตะวันออกนั้นมีเสน่ห์จากองค์ประกอบหลักสามส่วนที่ผสมผสานกันอย่างลงตัว ทั้งความสดใหม่จากทะเล ความอุดมสมบูรณ์ของพืชพรรณในสวนผลไม้ และความหลากหลายของสมุนไพรจากผืนป่า ทำให้แกงป่าของภาคตะวันออกมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่โดดเด่น แตกต่างจากแกงป่าภาคกลางที่หลายคนอาจคุ้นเคย
ตลอดระยะเวลา 4 วัน 3 คืนของการเดินทางนี้ ผู้ร่วมทริปได้ลิ้มลองอาหารจานเด็ดที่รังสรรค์จากวัตถุดิบท้องถิ่นและสมุนไพรนานาชนิดอย่างเต็มอิ่ม อาทิ ยำผักกระสังรสกลมกล่อม ข้าวยำนพเก้า ที่อุดมด้วยสมุนไพรถึงเก้ารส ต้มไก่กระวานหอมอบอวลชวนซด และเมี่ยงกระวานรสจัดจ้านถึงเครื่อง นอกจากประสบการณ์บนโต๊ะอาหารแล้ว ยังมีกิจกรรมที่น่าสนใจอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการพาไปชมตลาดพื้นเมืองเพื่อดูวัตถุดิบทางทะเลสดใหม่ เรียนรู้เรื่องราวของผลไม้ขึ้นชื่อ และสัมผัสวิถีชีวิตชุมชน ซึ่งทั้งหมดนี้ทำให้ทุกคนได้ “กิน” อย่างเอร็ดอร่อย และ “รู้” อย่างลึกซึ้งถึงแก่นแท้ สมดังเจตนารมณ์ของโครงการ “Routes to Roots”
การเดินทางเพื่อสำรวจรากเหง้าแห่งวัฒนธรรมอาหารจันท์-ตราดในครั้งนี้ จึงเป็นมากกว่าเพียงการท่องเที่ยวเพื่อชิมอาหาร แต่คือการทำความเข้าใจในวัฒนธรรม ภูมิปัญญา และผู้คน ที่ได้ร่วมกันหล่อหลอมจนเกิดเป็นอัตลักษณ์ทางรสชาติที่ยากจะหาจากที่ใดเหมือน เป็นการเดินทางที่กระตุ้นทั้งต่อมรับรสและต่อมความรู้ให้ทำงานไปพร้อม ๆ กัน สร้างแรงบันดาลใจให้หันกลับมามองคุณค่าของสิ่งใกล้ตัว และเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์มรดกทางอาหารอันล้ำค่านี้ให้คงอยู่สืบไป
บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของ ซีรีส์บทความ “Routes to Roots” โครงการท่องเที่ยวเมืองรองสุดพิเศษที่ถือกำเนิดขึ้นจากความร่วมมือระหว่าง The Cloud, ทีม Social Designer Lab จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ True Corporation หัวใจสำคัญของโครงการนี้คือการนำข้อมูลการเดินทาง (mobility data) จากทรู มาวิเคราะห์อย่างเข้มข้น เพื่อสร้างสรรค์คลัสเตอร์หรือกลุ่มจังหวัดท่องเที่ยวที่มีศักยภาพ โดยมุ่งหวังให้เห็นภาพวัฒนธรรมร่วมที่ชัดเจนยิ่งขึ้น และส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนให้เติบโตอย่างยั่งยืนและลึกซึ้ง และในครั้งนี้ เราจะปักหมุดหมายแรกของการเดินทางจากทั้งหมด 6 เส้นทางทั่วประเทศ ที่เน้นหนักเรื่องราวของ “อาหาร” ณ จังหวัดจันทบุรีและตราด ดินแดนบูรพาริมฝั่งทะเลตะวันออก ที่อบอวลไปด้วยกลิ่นอายของเครื่องเทศหอมกรุ่น และรสชาติอันเป็นเอกลักษณ์ รอให้คุณมาสัมผัสและค้นพบเรื่องราวที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังจานอร่อยและวิถีชีวิตของผู้คนอย่างแท้จริง
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจอาหา
เทวกรรมโอสถ ชูแนวคิด LIFE CONVERGENCE รุกธุรกิจผลิตภัณฑ์บรรเทาปวดแบรนด์ไทยสู่สากล
ไบเทคบุรี เปิด SAMA Garden รีชาร์จชีวิตด้วยไลฟ์สไตล์สีเขียว
