จังหวัดนครราชสีมา หรือโคราช ถือเป็นเมืองสำคัญที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็น Smart City แต่การทำให้วิสัยทัศน์นี้เป็นจริง จำเป็นต้องเริ่มต้นจากการแก้ปัญหาด้านการคมนาคมที่มีอยู่ ซึ่งเป็นอุปสรรคที่สำคัญในการพัฒนาเมืองในปัจจุบัน มารุต ชุ่มขุนทด เจ้าของธุรกิจกาแฟแบรนด์ “Class Café” ที่เติบโตพร้อมเมืองโคราช, ณัฐพล ม่วงทำ นักการตลาดสายข้อมูล (Data) และเจ้าของเพจ Facebook “การตลาดวันละตอน” และอาจารย์มนต์ศักดิ์ โซ่เจริญธรรม ที่ปรึกษาเลขาธิการ สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (สคส.) นำเสนอมุมมองพร้อมแลกเปลี่ยนแนวคิด เกี่ยวกับอนาคตของการเดินทางและการพัฒนาเมืองโคราชให้เป็น Smart City ซึ่งมีหลายประเด็นที่น่าสนใจเกี่ยวกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและการสนับสนุนจากทุกภาคส่วน ดังนี้
ปัญหาด้านการคมนาคมในปัจจุบันของเมืองโคราช
หนึ่งในประเด็นหลักที่ทำให้การพัฒนา Smart City เป็นเรื่องท้าทายในโคราชคือการคมนาคม ปัจจุบันผู้คนยังต้องพึ่งพารถยนต์ส่วนตัวและรถสองแถวเป็นหลัก ส่งผลให้การใช้บริการขนส่งสาธารณะลดลง เนื่องจากการเดินทางด้วยรถสาธารณะไม่คุ้มค่ากับค่าใช้จ่ายที่ต้องเสีย นอกจากนี้ยังพบว่า การเดินทางในพื้นที่กว้างของโคราช ทำให้เกิดปัญหาค่าเดินทางสูงเมื่อเปรียบเทียบกับรายได้ของประชาชน
การแก้ปัญหาคมนาคมในพื้นที่โคราชต้องการการจัดการเส้นทางที่มีประสิทธิภาพ ควบคู่กับการสำรวจข้อมูลเส้นทางการเดินทางที่เหมาะสมและวิธีสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนหันกลับมาใช้ขนส่งสาธารณะ รวมถึงการพัฒนาระบบเทคโนโลยีต่าง ๆ ให้เหมาะสม เพื่อกระตุ้นให้ประชาชนหันกลับมาใช้บริการรถสาธารณะมากขึ้น แต่ก็ยังต้องมีเงินสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชนเพื่อทำให้ธุรกิจขนส่งสาธารณะน่าสนใจสำหรับการลงทุนและต้องใช้เวลา
ดูได้จากตัวอย่างกรณีศึกษาจากจังหวัดขอนแก่น ที่มีการทดลองใช้สมาร์ตซิตี้กับรถประจำทาง ซึ่งมีระบบชำระเงินผ่านบัตรอัจฉริยะ (Smart Card) แม้จะเป็นความก้าวหน้าทางคมนาคมแต่สุดท้ายกิจการก็ล้มเหลว เช่นเดียวกับกรุงเทพฯ ที่รถประจำทางหลายสายยังคงดำเนินการภายใต้ภาวะขาดทุน แต่ได้รับสัมปทานจากภาครัฐช่วยเหลือก็ยังคงเดินหน้าต่อไปได้
แนวทางการพัฒนา Smart City ผ่านการคมนาคม
อาจารย์มนต์ศักดิ์ กล่าวว่า การสร้าง Smart City ที่แท้จริงจำเป็นต้องเริ่มจากการจัดการปัญหาค่าใช้จ่ายทั้งสองฝั่ง คือผู้ให้บริการและผู้ใช้บริการ และใช้ข้อมูลดิบ (Data) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของระบบขนส่งสาธารณะ ตัวอย่างเช่น การปรับราคาค่าโดยสารตามช่วงเวลาที่มีความต้องการและเพิ่มความถี่ในการให้บริการในช่วงที่มีผู้โดยสารมาก หากระบบสามารถปรับตัวได้ตามความต้องการของผู้ใช้บริการ จะช่วยเพิ่มความคุ้มค่าและลดปัญหาการขาดทุนของผู้ให้บริการ
ณัฐพล ยังยกตัวอย่างประเทศสิงคโปร์ที่ประสบความสำเร็จอย่างมากในด้านระบบขนส่ง รถทุกคันในประเทศติดตั้งกล่องรับสัญญาณที่ช่วยชำระค่าทางด่วนโดยอัตโนมัติ ไม่ต้องหยุดรถเพื่อจ่ายเงิน ระบบจะหักเงินตามระยะเวลาการใช้งานบนทางด่วน
นอกจากนี้ ระบบขนส่งมวลชนของสิงคโปร์มีประสิทธิภาพสูง เดินทางสะดวกโดยไม่ต้องพึ่งพารถยนต์ส่วนตัว แม้สิงคโปร์จะมีขนาดเล็กกว่าจังหวัดนครราชสีมาถึง 30 เท่า แต่ยังคงขยายเส้นทางรถไฟฟ้าอย่างต่อเนื่อง การขยายเส้นทางดังกล่าว เกิดจากการวิเคราะห์ข้อมูลผู้โดยสารผ่านโทรศัพท์มือถือ โดยศึกษาจุดที่ผู้โดยสารรอรถบ่อยและสถานที่ที่เดินทางไปเป็นประจำ ทำให้สิงคโปร์กลายเป็นต้นแบบที่ดีในการออกแบบระบบขนส่งมวลชนที่มีคุณภาพ
มารุต ยังยกตัวอย่างกรณีศึกษาจากเชียงใหม่ที่มีการใช้รถแดงในการขนส่งสาธารณะ ซึ่งเป็นรูปแบบการขนส่งที่ยืดหยุ่น สามารถส่งผู้โดยสารถึงที่หมายปลายทางได้โดยตรง การที่รถแดงสามารถปรับเส้นทางตามความต้องการของผู้โดยสารได้นั้น ทำให้เป็นโมเดลที่น่าสนใจในการนำมาใช้พัฒนาระบบขนส่งในจังหวัดนครราชสีมา
อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จของโครงการเหล่านี้ขึ้นอยู่กับการวิเคราะห์ข้อมูลที่ชัดเจนเกี่ยวกับเส้นทางและความต้องการของผู้ใช้บริการ ซึ่งหากมีการนำแพลตฟอร์มเทคโนโลยีมาช่วยจัดการข้อมูลเส้นทาง จะช่วยให้การบริหารจัดการเส้นทางรถโดยสารในพื้นที่กว้างอย่างโคราชเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อสร้างความยั่งยืน
หนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้โครงการพัฒนา Smart City ประสบความสำเร็จ คือการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชน โดยเฉพาะการช่วยเหลือด้านการลงทุนและสัมปทานจากรัฐบาล ตัวอย่างเช่น การช่วยลดภาระด้านค่าใช้จ่ายของผู้ประกอบการขนส่งด้วยการให้สัมปทานการวิ่งรถในช่วงเวลาที่มีผู้ใช้บริการมากที่สุด
ยกตัวอย่างโครงการสมาร์ตซิตี้ ศูนย์บาทของภาคเอกชนและภาครัฐจังหวัดชลบุรี ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างทิพยประกันภัย และเทศบาลนครแหลมฉบัง เพื่อส่งเสริมการขับขี่ปลอดภัย ลดอุบัติเหตุในพื้นที่ ผ่านการติดตั้งแอปพลิเคชันที่วัดพฤติกรรมการขับขี่ของผู้ใช้งาน หากขับขี่ปลอดภัยจะได้รับคะแนนสะสมเพื่อนำไปแลกรางวัลหรือส่วนลดเบี้ยประกัน ปัจจัยสำคัญของโครงการคือการที่ทุกฝ่ายได้รับประโยชน์โดยไม่ต้องจ่ายเงินเพิ่มเติม ทิพยประกันภัยได้ลูกค้าเพิ่ม ผู้ทำประกันได้รับสิทธิพิเศษ ผู้ประกอบการในพื้นที่มียอดขายเพิ่มขึ้น และเทศบาลนครได้ประโยชน์จากการลดอุบัติเหตุ เป็นต้น
นอกจากนี้ยังมีแนวคิดในการนำเสนอโครงการลดคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศ โดยผู้ประกอบการสามารถเปลี่ยนเป็นคาร์บอนเครดิต ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการขยายโครงการที่ใช้พลังงานสะอาด เช่น รถประจำทางไฟฟ้า โครงการเหล่านี้จะช่วยลดต้นทุนในการดำเนินกิจการในระยะยาวและดึงดูดการลงทุนจากเอกชนมากขึ้น
การบูรณาการด้านต่าง ๆ ใน Smart City
การพัฒนา Smart City ไม่ได้หมายถึงการพัฒนาเพียงด้านใดด้านหนึ่ง แต่ควรครอบคลุมทั้ง 7 ด้านหลักของ Smart City ได้แก่ สิ่งแวดล้อมอัจฉริยะ การบริการภาครัฐอัจฉริยะ การเดินทางและขนส่งอัจฉริยะ พลังงานอัจฉริยะ เศรษฐกิจอัจฉริยะ การดำรงชีวิตอัจฉริยะ และพลเมืองอัจฉริยะ
การพัฒนาโครงการใน Smart City ควรครอบคลุมหลายด้านพร้อมกันเพื่อให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ เช่น การพัฒนาแพลตฟอร์มระบบขนส่งอัจฉริยะในเมือง ที่นอกจากจะช่วยจัดการเส้นทางเดินรถโดยสารให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น (การเดินทางและขนส่งอัจฉริยะ) ยังสามารถใช้ระบบนี้เพื่อเก็บข้อมูลและวิเคราะห์การเดินทางของประชาชน ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาการบริการภาครัฐอัจฉริยะในการวางแผนการขนส่งได้อย่างยั่งยืน และยังช่วยลดปริมาณการใช้พลังงานที่ไม่จำเป็น (พลังงานอัจฉริยะ) โครงการเหล่านี้จะช่วยสร้างเศรษฐกิจที่ดีขึ้นด้วยการลดค่าใช้จ่ายด้านการขนส่งและพลังงานของเมือง ขณะเดียวกันยังทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนสะดวกสบายขึ้น (การดำรงชีวิตอัจฉริยะ) เป็นต้น
โดยสรุปแล้ว โอกาสของจังหวัดนครราชสีมาในการพัฒนาเป็น Smart City นั้นขึ้นอยู่กับการแก้ปัญหาคมนาคมและความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งการใช้ข้อมูลดิบเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนหันมาใช้ขนส่งสาธารณะ และการบูรณาการด้านต่าง ๆ ให้ครอบคลุมทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ด้วยแนวคิดและการสนับสนุนที่เหมาะสม จึงจะทำให้โคราชสามารถก้าวสู่การเป็นเมืองอัจฉริยะที่เต็มไปด้วยโอกาสและความยั่งยืนได้อย่างแท้จริง
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
Traffy Fondue แก้ปัญหาเมืองด้วยเทคโนโลยี – HEAD KORAT (เฮ็ดเปลี่ยนเมือง)
อวกาศมันกว้างใหญ่ เราไม่ควรไปคนเดียว การมีเพื่อนร่วมทางที่ดีจะทำให้เราไปถึงได้เร็วและไกลกว่า
