ในยุคที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังเปลี่ยนแปลงโลกอย่างรวดเร็ว ประเทศไทยได้ประกาศทิศทางในการก้าวสู่การเป็น “AI Nation” หรือชาติแห่งปัญญาประดิษฐ์ โดยมีเป้าหมายเพื่อยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขัน และผลักดันประเทศสู่การเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจดิจิทัลในระดับภูมิภาค
ประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) กล่าวในงานสัมมนา “Sustainable City Age of AI: พลิกโฉมเมืองใหม่สร้างทุกสิ่งให้ยั่งยืน” ในวาระครบรอบ 5 ปี สำนักข่าว TODAY ถึงอนาคตและยุทธศาสตร์ของรัฐบาลในการขับเคลื่อน AI ของประเทศอย่างเป็นระบบ โดยระบุว่า AI เป็นโครงสร้างพื้นฐานสำคัญที่จะกำหนดอนาคตของชาติ
เครื่องยนต์ขับเคลื่อนเศรษฐกิจและความมุ่งมั่นในเวทีโลก
รัฐบาลได้วางนโยบาย “The Growth Engine of Thailand” เป็นเครื่องยนต์หลักในการขับเคลื่อนประเทศ ซึ่งตั้งอยู่บนสามเสาหลักที่ทำงานสอดประสานกัน เริ่มจากการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน ด้วยการสร้างโครงสร้างพื้นฐานด้านดิจิทัล ควบคู่ไปกับการสร้างความมั่นคงและความปลอดภัยด้านดิจิทัล และการสร้างศักยภาพด้านทุนมนุษย์ เพื่อรองรับการเติบโตของเทคโนโลยี
จากศักยภาพของประเทศไทย คาดการณ์ว่าในปี 2568 เศรษฐกิจดิจิทัล (Digital GDP) จะมีมูลค่าสูงถึง 4.69 ล้านล้านบาท หรือขยายตัวร้อยละ 12 ซึ่งสูงกว่า GDP โดยรวม 3.4 เท่า สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของภาคเศรษฐกิจดิจิทัล โดย AI ถูกมองว่าเป็นตัวเร่งที่สามารถสร้างสินค้าใหม่ (New Product) บริการใหม่ (New Service) และ SME ใหม่ (New SME) ที่มีศักยภาพเติบโตเป็นธุรกิจระดับ “ยูนิคอร์น” ได้ในอนาคต
ความมุ่งมั่นของไทยยังได้รับการยอมรับในเวทีนานาชาติ โดยล่าสุดประเทศไทยเป็นเจ้าภาพจัดงาน “The Third UNESCO Global Forum on Ethics of AI 2025” ซึ่งมีผู้เข้าร่วมงานกว่า 3,000 คนจาก 90 ประเทศทั่วโลก และอาจนำไปสู่การผลักดันให้ไทยเป็น “ศูนย์กลางการดำเนินงานด้าน AI ของ UNESCO” ในอนาคต นอกจากนี้ วิสัยทัศน์ดังกล่าวยังได้ถูกนำไปประกาศในเวที APEC 2025 Digital Economy Ministerial Meeting ที่ประเทศเกาหลีใต้ เพื่อตอกย้ำเป้าหมายของประเทศสู่สายตานานาชาติ
แผนปฏิบัติการที่เป็นรูปธรรม: จาก “ผู้ใช้” สู่ “ผู้พัฒนา”
เพื่อให้เป้าหมายเป็นรูปธรรม คณะกรรมการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติฯ ได้เห็นชอบกรอบงบประมาณด้าน AI วงเงิน 25,000 ล้านบาท ภายใน 2 ปี เพื่อสร้าง “AI Readiness” หรือความพร้อมในทุกมิติ และผลักดัน “AI Adoption” หรือการนำ AI ไปใช้ในภาคส่วนต่าง ๆ
รัฐบาลได้ประกาศทิศทางว่าประเทศไทยจะก้าวจากการเป็นผู้ใช้ สู่การเป็นผู้พัฒนา AI โดยมีการดำเนินงานที่เป็นรูปธรรมแล้วหลายด้าน เช่น การพัฒนา Large Language Model (LLM) ภาษาไทย การจัดตั้งศูนย์ความเป็นเลิศด้าน AI 10 แห่งทั่วประเทศ และการเปิด Data Sandbox ให้ภาคเอกชนเข้าถึงข้อมูลภาครัฐได้
ในภาคปฏิบัติได้เริ่มมีการนำ AI ไปปรับใช้แล้ว เช่น สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ ได้เริ่มวิเคราะห์ข้อมูลพฤติกรรมนักท่องเที่ยวในเชียงใหม่และภูเก็ต กรมอุตุนิยมวิทยา ได้นำ AI มาช่วยพยากรณ์อากาศเพื่อภาคการเกษตร และในวงการสาธารณสุขมีการนำ AI มาช่วยวินิจฉัยโรคและวางแผนการรักษา
เร่งสร้างคนและเปิดรับความร่วมมือ
รองนายกรัฐมนตรี ยอมรับว่าปัจจุบันประเทศไทยยังเผชิญกับสัดส่วนผู้ที่มีทักษะความพร้อมด้านดิจิทัลและ AI ในจำนวนที่จำกัด ดังนั้น ภาครัฐจึงมีความจำเป็นต้องเร่งดำเนินการในเรื่องการพัฒนาทักษะใหม่ (Upskill) และการปรับทักษะเดิม (Reskill) รวมถึงการสร้างองค์ความรู้ใหม่ ๆ ให้กับประชาชนและผู้ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีได้อย่างปลอดภัย
โดยได้ตั้งเป้าหมายที่ชัดเจนภายในระยะเวลา 2 ปี คือการสร้าง ผู้ใช้งาน AI (AI User) ให้ได้ไม่น้อยกว่า 10 ล้านคน, สร้าง ผู้เชี่ยวชาญ AI (AI Specialist) ไม่น้อยกว่า 90,000 คน และสร้าง นักพัฒนา AI (AI Developer) ไม่น้อยกว่า 50,000 คน
แผนงานนี้จะเกิดขึ้นผ่านความร่วมมือแบบบูรณาการระหว่าง 3 กระทรวงหลัก ได้แก่ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม, กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) และกระทรวงศึกษาธิการ เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม
และเชิญชวนโดยตรงให้บุคลากรด้าน AI ที่มีความสามารถและความสนใจในภาคเอกชนหรือแวดวงวิชาการ เข้ามาร่วมระดมสมองและเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติครั้งนี้ โดยยืนยันว่ากระทรวงดีอีพร้อมเปิดรับความร่วมมือเพื่อผลักดันงานด้าน AI ของประเทศ
AI ที่มีธรรมาภิบาล: คุณธรรมนำเทคโนโลยี
รองนายกฯ เน้นย้ำว่า การส่งเสริมนวัตกรรม AI ต้องดำเนินควบคู่ไปกับการวางกรอบกฎหมายและมาตรการกำกับดูแลที่รัดกุม เพื่อสร้างระบบนิเวศที่ยั่งยืนและมีธรรมาภิบาล โดยระบุว่าสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (ETDA) ได้เริ่มดำเนินการแล้ว ด้วยการออกแนวปฏิบัติ (Guideline) 2 ฉบับที่เกี่ยวข้องกับจริยธรรมและมาตรฐานการใช้ AI
ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ AI ในทางที่ไม่สุจริตใจและอาจก่อให้เกิดความเสียหายต่อประชาชน เช่น การใช้ AI สร้างวิดีโอจำลองที่ดูสมจริง เป็นภาพเด็กกำลังเล่นกับสัตว์ดุร้าย ซึ่งหากผู้บริโภคโดยเฉพาะเด็กขาดวิจารณญาณก็อาจเกิดพฤติกรรมเลียนแบบจนเป็นอันตรายได้ รวมถึงปัญหาข่าวปลอม (Fake News) และการสร้างภาพหรือวิดีโอที่บิดเบือนความจริง
เพื่อป้องกันปัญหาดังกล่าว จึงมีแนวทางที่ชัดเจนว่า “ภาพใดที่เกิดจาก AI จะต้องมีการระบุอย่างชัดเจน” ว่าเป็นภาพที่สร้างขึ้นโดยปัญญาประดิษฐ์ เป้าหมายสูงสุดคือการกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลให้มีประสิทธิภาพ เพื่อให้มั่นใจว่า AI จะไม่ถูกนำไปใช้ในทางที่ส่งผลกระทบเชิงลบต่อสังคม
ด้วยยุทธศาสตร์ “AI Nation” และความร่วมมือจากทุกภาคส่วน รัฐบาลตั้งเป้าว่าประเทศไทยจะสามารถก้าวขึ้นสู่การเป็นผู้นำด้านเศรษฐกิจดิจิทัลและ AI ในภูมิภาคได้สำเร็จภายในปี 2570 พร้อมสร้างระบบนิเวศ AI ที่ยั่งยืน โปร่งใส และไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง เพื่อให้ AI เป็นพลังในการขับเคลื่อนอนาคตที่เท่าเทียมสำหรับคนไทยทุกคน
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
อนาคต AI ไทยในมือคนไทย: ‘Siam.AI’ กับภารกิจสร้างอธิปไตยทางดิจิทัล
AI ‘เพื่อนคู่คิด’ หรือความท้าทาย? Gen Z เรียกร้อง ‘จริยธรรม-การกำกับดูแลโดยมนุษย์’
