ในฐานะส่วนหนึ่งของคณะสื่อมวลชนจากอาเซียนในโครงการ ‘ASEAN Media Capability Building Workshop’ ซึ่งจัดโดยคณะผู้แทนสาธารณรัฐประชาชนจีนประจำอาเซียน (Mission of the People’s Republic of China to ASEAN) และหนังสือพิมพ์ China Daily ทีมงาน The Story Thailand ได้มีโอกาสเข้าเยี่ยมชมสำนักงานใหญ่ของ South China Morning Post (SCMP) สื่อภาษาอังกฤษชั้นนำ ณ อาคารไทม์สแควร์ ใจกลางฮ่องกง
การมาเยือนครั้งนี้ไม่เพียงทำให้เราได้เห็นเบื้องหลังการทำงานขององค์กรสื่ออายุกว่า 120 ปี แต่ยังเป็นการเจาะลึกถึงวิสัยทัศน์และกลยุทธ์ที่ทำให้ SCMP พลิกโฉมจากสื่อท้องถิ่นสู่ผู้เล่นคนสำคัญในเวทีโลก โดยเฉพาะในยุคที่ทุกสายตาจับจ้องมาที่ประเทศจีน
พลิกยุทธศาสตร์ครั้งประวัติศาสตร์: ‘รายงานเรื่องจีนให้โลกฟัง’
บรรยากาศการต้อนรับเริ่มต้นด้วยการบรรยายสรุปจากผู้บริหารระดับสูง ซึ่งให้ภาพการเดินทางตลอดทศวรรษที่ผ่านมาหลังการเข้าซื้อกิจการโดย Alibaba Group หัวใจของการเปลี่ยนแปลงถูกสรุปไว้อย่างคมคายว่า
“10 ปีก่อน ยุทธศาสตร์ของ SCMP คือ ‘การรายงานเรื่องราวของโลกให้ฮ่องกงฟัง’ แต่ปัจจุบัน เราคือ ‘การรายงานเรื่องราวของจีนให้โลกฟัง’”
มุมมองนี้ได้เปลี่ยนโฉมหน้าของ SCMP ไปอย่างสิ้นเชิง จากการมุ่งเน้นผู้อ่านในฮ่องกงสู่เวทีสากล พร้อมสร้างจุดยืนที่แข็งแกร่งในการเป็นแหล่งข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับประเทศจีนที่เจาะลึกและรอบด้าน ซึ่งหาคู่แข่งได้ยาก
ใครคือผู้อ่าน SCMP? คำตอบที่น่าประหลาดใจ
ข้อมูลที่เราได้รับจากทีมงานนั้นน่าทึ่งอย่างยิ่ง เพราะในจำนวนผู้เข้าชมราว 35 ล้านคนต่อเดือน นั้น มีเพียงไม่ถึง 10% ที่มาจากฮ่องกง แต่กว่า 90% มาจากต่างประเทศ และตลาดเดี่ยวที่ใหญ่ที่สุดคือ สหรัฐอเมริกา ซึ่งมีสัดส่วนถึง 30%
ผู้อ่านกลุ่มนี้คือกลุ่มผู้มีอำนาจตัดสินใจ ทั้งในแวดวงธุรกิจ การเมือง และวิชาการ ที่ต้องการทำความเข้าใจจีนอย่างแท้จริงเพื่อประกอบการตัดสินใจทางธุรกิจและการลงทุน SCMP จึงวางตนเองเป็นผู้ให้ “ข่าวจีนที่แท้จริงและมุมมองแบบเอเชีย” (Authentic China news and Asian perspectives) แก่ผู้อ่านทั่วโลก
โมเดลธุรกิจที่หลากหลาย: สร้าง Ecosystem ที่มากกว่าสื่อ
เราได้เรียนรู้ว่า SCMP ไม่ได้พึ่งพารายได้จากโฆษณาเพียงอย่างเดียว แต่ได้สร้างนวัตกรรมทางธุรกิจออกเป็น 3 ส่วนหลัก คือ
Advertising Plus: ให้บริการสร้างสรรค์คอนเทนต์วิดีโอและ Storytelling ผ่านสตูดิโอของตัวเองในชื่อ Morning Studio
Enterprise Plus: ต่อยอดจากการขาย Corporate Subscription ไปสู่บริการที่หลากหลาย เช่น การจัดอบรม ทัวร์องค์กร และสร้างเครือข่ายผู้บริหาร
SCMP Learn: เจาะกลุ่มคนรุ่นใหม่และครอบครัว ผ่านสื่อในเครือและกิจกรรมต่าง ๆ เช่น Summer Camp
นวัตกรรมด้านเนื้อหาและผลิตภัณฑ์พรีเมียม
เพื่อตอบสนองผู้อ่านยุคใหม่ SCMP ได้สร้างสรรค์รูปแบบคอนเทนต์ที่น่าสนใจ เช่น Open Questions ที่เป็นการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีทิศทาง และ SCMP+ (Premium Product) บริการสำหรับสมาชิกที่นำเสนอข้อมูลในรูปแบบที่ย่อยง่ายและเจาะลึก เช่น Fact sheets บทวิเคราะห์ และการให้สิทธิ์เข้าถึงข้อมูลสำคัญก่อนใคร ซึ่งสร้างความได้เปรียบให้กับผู้อ่าน
ความท้าทาย: ความเป็นอิสระและมุมมองต่อ AI
ประเด็นเรื่องความเป็นอิสระภายใต้การเป็นเจ้าของของ Alibaba เป็นคำถามสำคัญที่ทีมผู้บริหาร SCMP ยืนยันว่าไม่เคยมีการแทรกแซงการทำงานของกองบรรณาธิการ พร้อมยก “หลักฐานชั้นดี” ว่าเว็บไซต์ SCMP ยังคงถูกบล็อกในจีนแผ่นดินใหญ่ ซึ่งสะท้อนถึงความเป็นอิสระในการนำเสนอข่าว
สำหรับเทคโนโลยี AI ทีมงานบรรณาธิการได้ยกตัวอย่างการทดลองใช้ AI เขียนข่าว ซึ่งแม้จะรวดเร็ว แต่ก็พบปัญหาการ “สร้างข้อมูลเท็จ” (Fabrication) และขาด “สัมผัสของมนุษย์” (Human touch) ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของงานข่าวที่มีคุณภาพ ดังนั้น SCMP จึงยังมองว่า AI เป็นเพียงเครื่องมือที่ต้องใช้อย่างระมัดระวัง
การเยี่ยมชมสำนักงานใหญ่ของ South China Morning Post ในครั้งนี้ ได้มอบภาพที่ชัดเจนว่าการปรับตัวขององค์กรสื่อในยุคดิจิทัลต้องอาศัยวิสัยทัศน์ที่เฉียบคม การเข้าใจผู้อ่านอย่างลึกซึ้ง และการสร้างสรรค์นวัตกรรมอย่างไม่หยุดนิ่ง ซึ่งนับเป็นบทเรียนและแรงบันดาลใจสำคัญสำหรับสื่อในภูมิภาคอาเซียนที่กำลังเผชิญกับความท้าทายเดียวกัน
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
‘ไซเบอร์พอร์ต’ เชื่อม ‘สมองกล AI’ เข้ากับ ‘ทุนโลก’ จากฐานที่มั่นฮ่องกง
อนาคตข่าวไอทีในยุค AI: เมื่อนักข่าวต้องไม่ใช่แค่ผู้รายงาน แต่คือผู้สร้างตัวตนและคุณค่า
