ในโมงยามที่ปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI มิได้เป็นเพียงจินตนาการบนแผ่นฟิล์ม แต่ได้กลายเป็นลมหายใจแห่งยุคสมัย คำถามว่า แล้ววิถีทางของมนุษย์จะอยู่ตรงไหน? ได้ถูกจุดประกายผ่านมุมมองของสองปัญญาชนที่แม้จะมาจากคนละขั้ว แต่กลับสะท้อนภาพอนาคตที่เติมเต็มซึ่งกันและกัน
รศ.ดร.อรรถพล ธำรงรัตนฤทธิ์ นักภาษาศาสตร์ผู้พยายามขุดลึกลงไปในแก่นแท้ของความเป็นมนุษย์ และ ศ.ดร.สุชัชวีร์ สุวรรณสวัสดิ์ นายกสภามหาวิทยาลัย CMKL นักเทคโนโลยีผู้พาเราทะยานขึ้นไปมองภาพจักรวาลสุดโต่งของการแข่งขันระดับโลก ทั้งสองได้ร่วมกันถอดรหัสว่ามนุษย์จะนิยามตัวตนและคุณค่าของตนเองใหม่อย่างไร ในวันที่ AI กำลังขยับเข้ามาใกล้กว่าที่เคย บนเวทีสัมมนา Sustianability City Age of AI ในวาระครบรอบ 5 ปี สำนักข่าว TODAY
มาตรฐานใหม่ที่ AI ขีดเส้นไว้: เมื่อศูนย์คะแนนคือจุดเริ่มต้นของมนุษย์
รศ.ดร.อรรถพล กล่าวว่า แม้ AI จะเข้าถึงข้อมูลได้อย่างไร้ขีดจำกัด แต่ยังขาดคุณสมบัติสำคัญของปัญญาชนขั้นสูง เมื่อต้องเผชิญหน้ากับโจทย์เฉพาะทางในสาขาอย่างชีววิทยา เคมี หรือวรรณกรรม ที่ต้องการการวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ การสังเคราะห์องค์ความรู้ใหม่ หรือการคิดสร้างสรรค์ที่แท้จริง AI ยังคงไม่อาจเทียบเคียงผู้เชี่ยวชาญที่เป็นมนุษย์ได้
“ผมบอกนิสิตเสมอว่า เวลามีการบ้าน ผมจะให้ AI ทำให้ดูก่อน แล้วบอกว่านี่คือตัวอย่างของคำตอบที่จะได้ศูนย์คะแนน… ถ้าคุณทำได้ไม่ดีกว่า AI แล้วจะทำไปทำไม?”
AI ได้กลายเป็นมาตรฐานขั้นต่ำใหม่ของโลกไปแล้ว งานซ้ำซากที่เคยจำกัดอยู่แค่งานบ้านอย่างการซักผ้าหรือล้างจาน ได้ถูกนิยามใหม่ให้ครอบคลุมถึงงานคัดกรองเรซูเม่ 50 ฉบับ หรือการกรอกข้อมูลลง Excel
หน้าที่ของมนุษย์จึงไม่ใช่การแข่งขันในเกมที่ AI ถนัด แต่คือการก้าวไปสู่สนามที่ AI ยังเอื้อมไม่ถึง นั่นคืออาณาจักรแห่งความคิดสร้างสรรค์ที่แท้จริง ซึ่งถือกำเนิดจากสิ่งที่ AI ไม่อาจจำลองได้ นั่นคือประสบการณ์ส่วนตัว อารมณ์ความรู้สึก และมุมมองอันเป็นเอกลักษณ์ นี่คือพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ที่มนุษย์ยังคงยืนหยัดอย่างสง่างาม
รอยแยกใหม่แห่งศตวรรษ: ชนชั้นในการใช้ AI
รศ.ดร.อรรถพล กล่าวว่าสิ่งที่น่ากังวลคือความเหลื่อมล้ำในการใช้ AI ที่กำลังก่อตัวขึ้นอย่างเงียบ ๆ แม้การเข้าถึงเครื่องมือเหล่านี้จะง่ายดายและเป็นสากล แต่ทักษะในการใช้งานกลับสร้างความแตกต่างอย่างมหาศาล
จากงานวิจัยพบว่าแม้ทุกคนจะสามารถเข้าถึง AI ได้เหมือนกัน แต่วิธีการใช้งานกลับสะท้อนสถานะทางสังคมและเศรษฐกิจอย่างชัดเจน โดยกลุ่มคนชนชั้นกลางถึงบนมีแนวโน้มที่จะใช้ AI เป็นเครื่องมือในการทำงาน สามารถเขียนคำสั่งที่มีความยาว ซับซ้อน และเต็มไปด้วยรายละเอียดที่เฉพาะเจาะจง ทำให้ได้ผลลัพธ์จาก AI ที่มีประสิทธิภาพสูงและนำไปต่อยอดได้จริง ในทางตรงกันข้าม กลุ่มคนชนชั้นกลางล่างมักจะใช้ AI ในเรื่องส่วนตัวเป็นหลัก คำสั่งของพวกเขามีลักษณะสั้นและมีรายละเอียดน้อยกว่ามาก
ปรากฏการณ์นี้กำลังให้กำเนิดชนชั้นในการใช้ AI รูปแบบใหม่ ที่ไม่ได้วัดกันด้วยการมีหรือไม่มีเทคโนโลยี แต่วัดกันด้วยปัญญาในการใช้งาน มันคือช่องว่างทางทักษะที่อาจนำไปสู่ความเหลื่อมล้ำทางโอกาสที่ถ่างกว้างขึ้นในอนาคต
นี่จึงเป็นโจทย์ใหญ่ที่ท้าทายระบบการศึกษาที่ต้องเร่งปรับตัวและบรรจุทักษะการใช้ AI อย่างมีประสิทธิภาพเข้าไปในหลักสูตร เพื่อสร้างความเท่าเทียมและเตรียมความพร้อมให้ทุกคนสามารถใช้ประโยชน์จากเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดแห่งยุคสมัยได้อย่างเต็มศักยภาพ
การแข่งขันในจักรวาลสุดโต่ง: เมื่อมหาอำนาจและอัจฉริยะเดิมพันทุกสิ่ง
จากมุมมองเชิงปรัชญา ศ.ดร.สุชัชวีร์ พาเราไปสู่ภาพการแข่งขันระดับโลกที่อาจารย์เรียกว่าจักรวาลสุดโต่งว่านี่คือสมรภูมิที่ไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว แต่ด้วยเจตจำนงของมหาอำนาจและอภิมหาเศรษฐี
สมรภูมินี้ถูกขีดเส้นแบ่งระหว่างสองมหาอำนาจ ฝั่งหนึ่งคือสหรัฐอเมริกาที่เดินเกมรุกเต็มกำลัง โดยรัฐบาลภายใต้การนำของโจ ไบเดน ได้ประกาศอัดฉีดงบประมาณกว่า 9 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐฯ เพื่อเร่งการวิจัยและพัฒนา ขณะที่อีกฝั่งคือจีนที่ไม่ได้มอง AI เป็นเพียงเทคโนโลยี แต่นี่คือเครื่องมือแห่งชาตินิยม ซึ่ง สีจิ้นผิง ได้ประกาศจัดตั้งกองทุนการศึกษามูลค่ากว่า 5 ล้านล้านบาท โดยมีเป้าหมายให้เด็กจีนทุกคนต้องเรียน AI
นอกเหนือจากรัฐบาลแล้ว สนามรบนี้ยังถูกเร่งปฏิกิริยาโดยเหล่าอัจฉริยะผู้มั่งคั่งที่สุดของโลก อีลอน มัสก์ กำลังสร้างซูเปอร์คอมพิวเตอร์ที่ทรงพลังที่สุดในโลกด้วยเป้าหมายเดียวคือชัยชนะ ในขณะที่ บิล เกตส์ นักลงทุนผู้ชาญฉลาดได้เทเดิมพันมหาศาลให้กับ ChatGPT และ ซุนดาร์พิชัยCEO ของ Google ก็กำลังผลักดันเทคโนโลยีเปลี่ยนโลกอย่าง Quantum Computer ในขณะที่เจนเซ่น หวง CEO ของ Nvidia เลือกไปลงทุนที่เวียดนามแทนไทย
สมรภูมินี้ยังก่อให้เกิดมหกรรมการซื้อตัว ที่ซึ่งมันสมองของอัจฉริยะมีค่ามหาศาล ดังเช่นเรื่องราวของนักศึกษา MIT วัย 28 ปี ที่ถูกซื้อตัวไปในมูลค่าหลายแสนล้านบาท กลายเป็นบทพิสูจน์ว่าในสงครามครั้งนี้ คนยังคงเป็นทรัพยากรที่สำคัญที่สุด
อนาคตไม่ใช่การแทนที่แต่คือปัญญาร่วม
ศ.ดร.สุชัชวีร์ มองว่า อนาคต AI ไม่ใช่การแทนที่มนุษย์แต่ คือยุคของปัญญาร่วม หรือ Co-intelligence
“ผมไม่อยากเรียกว่า AI ผมอยากจะเรียกว่า Co-intelligence วันนี้ AI จะทำงานได้ดี ต้องมีผู้เชี่ยวชาญทำงานอยู่ด้วย AI ยังไม่สามารถทำงานตามลำพังได้”
แนวคิดนี้ถูกพิสูจน์ให้เห็นจริงผ่านผลงานวิจัยระดับโลกของ CMKL ที่เกิดจากการทำงานร่วมกันระหว่างนักวิจัย AI และผู้เชี่ยวชาญในแต่ละวงการ ไม่ว่าจะเป็นนวัตกรรมเพื่อ Betagro ที่ใช้วิธีติดเซ็นเซอร์ราคาถูกเพื่อวิเคราะห์ท่าเดินของหมูป่วย ซึ่งเป็นวิธีที่ชาญฉลาดและแม่นยำกว่าการใช้กล้องราคาแพง
หรือในวงการแพทย์กับโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ที่ AI ทำหน้าที่สร้างแผนที่ดิจิทัลของหัวใจแบบเรียลไทม์ ทำให้ศัลยแพทย์ระดับโลกสามารถทำการรักษาโรคที่ซับซ้อนได้อย่างแม่นยำที่ไม่เคยมีมาก่อน นอกจากนี้ เทคโนโลยีดังกล่าวยังขยายไปสู่การสร้างอาจารย์ใหญ่ดิจิทัล เพื่อให้นักศึกษาแพทย์สามารถฝึกฝนการผ่าตัดได้อย่างไร้ขีดจำกัด
โครงการเหล่านี้คือภาพสะท้อนว่าเป้าหมายของการพัฒนา AI ในปัจจุบันมุ่งไปที่สองสิ่ง นั่นคือทำให้แม่นยำขึ้นสำหรับงานที่ซับซ้อนและมีความเสี่ยงสูง และทำให้ถูกลงเพื่อให้ทุกคนสามารถเข้าถึงประโยชน์ของเทคโนโลยีได้
ศ.ดร.สุชัชวีร์ ทิ้งท้ายด้วยภาพที่ AI สร้างขึ้นเกี่ยวกับกรุงเทพฯ ในอนาคตที่มีรถไฟฟ้าพาดผ่านกลางคลองแสนแสบ แต่ที่น่าสนใจคือรถยังติดเหมือนเดิม ซึ่งเป็นอารมณ์ขันที่สะท้อนความจริงว่า แม้ AI จะทรงพลังเพียงใด แต่ก็ยังขาดความเข้าใจในบริบทที่ซับซ้อนของมนุษย์ และยังต้องการภูมิปัญญาจากมนุษย์
ท้ายที่สุดแล้ว วิถีทางของมนุษย์ในยุค AI อาจไม่ใช่การหันหลังให้เทคโนโลยี แต่คือการโอบรับมันเพื่อยกระดับคุณค่าที่แท้จริงของตนเอง นั่นคือความคิดสร้างสรรค์ที่ไม่มีใครลอกเลียนได้ พร้อมกับเผชิญหน้ากับความท้าทายในการสร้างสังคมที่เท่าเทียมทางทักษะ เพื่อให้แน่ใจว่าการเดินทางสู่อนาคตครั้งนี้ จะไม่มีมนุษย์คนใดต้องถูกทิ้งไว้ข้างหลัง
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
รับมือ AI Overview: กลยุทธ์ SEO เมื่อทราฟฟิกไม่เข้าเว็บไซต์
กลยุทธ์การตลาด 2025: พิชิต Attention Warfare ในยุคที่คอนเทนต์ล้นโลก
