เครือข่าย Ethereum อย่างที่รู้จักกันเป็นเหมือนรากฐานสำคัญของระบบนิเวศแอปพลิเคชันแบบกระจายอำนาจ (dApp) แต่ประสบปัญหาในด้านการปรับขนาด (scalability) เนื่องจากค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมที่สูงและใช้เวลาในการประมวลที่นานกว่า เพื่อบรรเทาปัญหาเหล่านี้ แนวทางของการปรับขนาด Layer 2 (L2) จึงเกิดขึ้น ซึ่งช่วยปรับปรุงปริมาณธุรกรรมและลดต้นทุนในขณะที่รักษาความปลอดภัยในแบบของ Ethereum ซึ่งโซลูชัน L2 ชั้นนำได้แก่ Base, Arbitrum และ Optimism ซึ่งแต่ละเครือข่ายเป็นที่นิยมอย่างมากในกลุ่มนักพัฒนาและผู้ใช้งานที่สามารถรองรับระบบการเงินแบบกระจายอำนาจ (DeFi) เกม และ non-fungible tokens (NFTs)
- Base: เป้าหมายยิ่งสู่การพัฒนาโลก On-chain สู่เศรษฐกิจโลก
Base ได้รับการพัฒนาโดย Coinbase และออกแบบมาเพื่อเพิ่มความสามารถในการปรับขนาดของ Ethereum และลดต้นทุนการทำธุรกรรม ทำให้เทคโนโลยีการเงินแบบกระจายอำนาจ (DeFi) และบล็อกเชนเข้าถึงได้ง่ายขึ้น
Base สร้างขึ้นโดยใช้ OP Stack ร่วมกับ Optimism โดยประมวลผลธุรกรรมนอกเครือข่ายก่อนจะสรุปผลบน Ethereum และยังเป็น Ethereum Virtual Machine (EVM) ที่ทำงานร่วมกันได้กับ Ethereum ช่วยให้สามารถย้ายแอปพลิเคชันแบบกระจายอำนาจ (dApps) ได้อย่างราบรื่น
ข้อได้เปรียบหนึ่ง คือ การผสมผสานการทำงานเข้ากับระบบนิเวศของ Coinbase ที่ทำให้นักพัฒนาสามารถนำเครือมือที่มีประสิทธิภาพไปใช้งานได้ ซึ่งแตกต่างจาก Arbitrum และ Optimism ไม่มีโทเคนดั้งเดิม แต่ใช้ ETH สำหรับค่าธรรมเนียมธุรกรรมแทน ความปลอดภัยได้รับการสืบทอดมาจาก Ethereum และได้รับการเสริมความแข็งแกร่งด้วยกลไกการตรวจจับการฉ้อโกงขั้นสูงและการแก้ไขข้อพิพาทภายในกรอบงาน Optimistic Rollup
- Arbitrum: การใช้ประโยชน์จาก Optimistic Rollups ในการรวบรวมธุรกรรม
Arbitrum พัฒนาโดย Offchain Labs ที่มีการพัฒนาโดยใช้ Optimistic Rollup เพื่อเพิ่มความสามารถในการรองรับการใช้งานโดยการรวมธุรกรรมจากนอกเครือข่ายที่มีจำนวนมหาศาลเอามารวมเข้าด้วยกันเป็นชุดก่อนส่งไปยังเครือข่ายหลัก ซึ่งขั้นตอนนี้จะช่วยลดค่าธรรมเนียมได้อย่างมากเนื่องจากไม่จำเป็นต้องส่งธุรกรรมหลายครั้ง การใช้ Optimistic rollups นี้ไม่เพียงจะช่วยลดระยะเวลาเท่านั้น แต่ยังส่วนตรวจสอบความถูกต้อง อย่างเช่นการฉ้อโกงได้อีกด้วย วิธีการวิธีนี้ช่วยให้ประมวลผลธุรกรรมได้เร็วขึ้นในขณะที่ยังคงความปลอดภัย
นอกจากนี้สถาปัตยกรรมของ Arbitrum ประกอบไปด้วย Arbitrum Virtual Machine (AVM) ซึ่งเข้ากันได้กับ Ethereum Virtual Machine (EVM) ทำให้สามารถย้ายข้อมูลได้อย่างราบรื่นสำหรับนักพัฒนา ทั้งยังมีอัปเกรดสำคัญอย่าง Nitro ช่วยเพิ่มความเร็วและลดค่าธรรมเนียมก๊าซ หรือ Arbitrum Nova ซึ่งเป็นเครือข่ายแยกต่างหาก ยังรองรับแอปพลิเคชันที่คำนึงถึงต้นทุน สำหรับแพลตฟอร์มเกมและโซเชียล
- Optimism: Layer ที่ถูกขนานนามว่าเป็น Superchain
Optimism ใช้การรวบรวมข้อมูลแบบ Optimistic โดยทำงานในลักษณะเดียวกับ Arbitrum โดยประมวลผลธุรกรรมนอกเครือข่ายเป็นชุดและส่งไปยัง Ethereum เพื่อสรุปผลขั้นสุดท้าย นอกจากนี้ Optimism ยังดำเนินการภายใต้สมมติฐานที่ว่าธุรกรรมจะถูกต้อง เว้นแต่จะถูกท้าทาย โดยมีช่วงเวลาท้าทายที่คล้ายคลึงกันสำหรับการพิสูจน์การฉ้อโกง
นอกจากนี้ Optimism มีคุณสมบัติเทียบเท่า EVM หรือที่รู้จักในชื่อ Optimism Virtual Machine (OVM) ทำให้เข้ากันได้ดีกับ dApps และเครื่องมือสำหรับนักพัฒนาของ Ethereum ที่มีอยู่
คุณสมบัติที่โดดเด่นของ Optimism คือ การเป็น “Superchain” ซึ่งเป็นเครือข่ายบล็อคเชนที่สามารถทำงานร่วมกันได้ซึ่งสร้างขึ้นโดยใช้ OP Stack ซึ่งเป็นกรอบงานการพัฒนาโอเพ่นซอร์ส เพื่อรวมเครือข่าย Layer 2 หลายเครือข่ายเข้าด้วยกัน เพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกันและประสิทธิภาพที่มากขึ้น
ความแตกต่างระหว่าง Base Arbitrum และ Optimism
ความแตกต่างพื้นฐานระหว่าง Layer 2 เหล่านี้อยู่ที่การประมวลผลธุรกรรมและความปลอดภัย อย่างเช่น Base และ Optimism ทำงานด้วย OP Stack ซึ่งมีความคล้ายกันทำให้สามารถทำงานงานร่วมกันได้กับ Superchain แต่ Arbitrum ใช้เทคโนโลยีชุดเฉพาะของตนเอง ซึ่งทำให้แตกต่างจากระบบนิเวศ OP Stack
ด้านความปลอดภัยทั้งสามตัวมีความปลอดภัยในลักษณะเดียวกันกับ Ethereum แต่เรื่องกลไกป้องกันการฉ้อโกงนั้นมีความแตกต่างกัน คือ Arbitrum ใช้การพิสูจน์แบบโต้ตอบหลายรอบ ซึ่งให้รูปแบบความปลอดภัยที่แข็งแกร่ง ส่วน Optimism and Base ใช้แนวทางระยะเวลาท้าทาย ซึ่งอาจทำให้ระยะเวลาการถอนเงินขั้นสุดท้ายนานขึ้นเล็กน้อย
การใช้งานและการเติบโตของ Layer 2
ในเดือนมีนาคม 2025 ตามข้อมูลของ DeDiLlama รายงานว่า Base ผู้นำใน Total Value Locked (TVL) โดยมีตัวเลขอยู่ที่ประมาณ 4,391 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สำหรับ Arbitrum ตามมาเป็นอันดับที่ 2 ด้วย TVL ประมาณ 3,745 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และ Optimism มี TVL ประมาณ 734 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ข้อมูลอัปเดตเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2025)
หากพิจารณาจำนวนการทำธุรกรรมในรอบ 30 วัน พบว่า Base เป็นผู้นำในกิจกรรมบนเครือข่าย โดย Base มีธุรกรรมมากกว่า 35 ล้านธุรกรรม ตามมาด้วย Optimism ที่มีจำนวนธุรกรรมประมาณ 5.46 ล้านธุรกรรม และ Arbitrum ที่จำนวนมากกว่า 4.02 ล้านธุรกรรม ซึ่งเน้นย้ำถึงฐานผู้ใช้ที่ใช้งานจริงจำนวนมาก โดยการเพิ่มขึ้นของปริมาณธุรกรรมใน Layer 2 บ่งชี้ถึงการนำโซลูชันเหล่านี้มาใช้มากขึ้น
ในด้านของการนำไปใช้งานผ่าน Ddapps พบว่า Arbitrum มีระบบนิเวศ dApp ที่ได้รับการยอมรับอย่างดีในขณะที่ Base ได้นำโปรโตคอล DeFi หลักๆ เช่น Aave และ Uniswap เข้ามาใช้งานอย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ ในไตรมาสที่ 1 ของปี 2025 Arbitrum ได้เปิดตัวโปรแกรม Gaming Catalyst และ Universal Intents Engine สำหรับการโอนข้ามเครือข่าย และ Base ได้นำ Balancer v3 มาใช้ และนำ MEV มาใช้เพื่อประโยชน์ของผู้ให้บริการสภาพคล่อง
และด้านต้นทุน Base โฆษณาว่าค่าธรรมเนียมต่ำกว่า Ethereum ถึง 90% ในขณะที่ Arbitrum ยังคงเรียกเก็บค่าธรรมเนียมต่ำกว่า $0.10 ต่อธุรกรรมแม้จะมีความต้องการเพิ่มขึ้น Optimism ยังคงมุ่งเน้นที่การลดต้นทุน ที่น่าสนใจคือ Base เป็นผู้นำในด้านรายรับค่าธรรมเนียมธุรกรรมทั้งหมด ซึ่งสะท้อนถึงฐานผู้ใช้จำนวนมากและระดับกิจกรรมที่สูง ซึ่งค่าธรรมเนียมที่ลดลงนี้เป็นผลมาจากการใช้ประโยชน์จาก Optimistic Rollups
สรุป
ข้อมูลไตรมาสที่ 1 ปี 2025 Base และ Arbitrum เป็นผู้นำตลาด Layer 2 โดย Base ครองส่วนแบ่งมูลค่าธุรกรรมและค่าธรรมเนียม ขณะที่ Arbitrum ยังคงรักษาปริมาณธุรกรรมและ TVL ไว้ได้ การที่ Optimism ให้ความสำคัญกับการทำงานร่วมกันอาจทำให้ Base ได้รับการยอมรับในระยะยาว
สำหรับอนาคตการนำไปใช้งานจริงและสำหรับการพัฒนา Base กำลังเป็นผู้ได้เปรียบในการเข้าถึงผู้ใช้เพราะสามารถเชื่อมโยงข้อมูลจำนวนมหาศาลเข้ากับระบบนิเวศ Base สำหรับ Arbitrum มีระบบนิเวศที่สมบูรณ์ รองรับการเติบโตอย่างยั่งยืน และความคิดริเริ่ม Superchain ของ Optimism อาจปรับเปลี่ยนพลวัตของ Layer 2 บน Ethereum พร้อมที่จะพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยขับเคลื่อนด้วยการแข่งขัน นวัตกรรม และการนำไปใช้ที่เพิ่มมากขึ้น
บทความอื่น ๆ ของผู้เขียน
ทบทวนความเป็นมาของ Bitcoin ในเอลซัลวาดอร์ จากสกุลเงินปฏิวัติสู่เงินทุนสำรองเชิงกลยุทธ์
Recap อุตสาหกรรมคริปโทฯ ปี 2024: ปีแห่งการเปลี่ยนแปลงและความคาดหวังด้านกฎระเบียบที่ชัดเจน
