วันเวลานี้เจอหน้าใครก็คุยกันอยู่แค่ 2 เรื่อง ไม่ใช่เรื่องการเมือง ไม่ใช่เรื่องรัฐบาล-ฝ่ายค้าน หรือแม้แต่เรื่องสว. แต่เป็นเรื่อง เศรษฐกิจ และเรื่องที่เหมือนคุยกันไม่รู้เรื่องก็คือความคิดความอ่านที่แตกต่างกัน
ปัญหาเศรษฐกิจ เป็นปัญหาของหนี้ที่เรียกว่าหนี้ครัวเรือน ที่สะสมขึ้นมาเรื่อย ๆ จนคนไทยอยู่ในสภาพหนี้ท่วม สาเหตุใหญ่ก็หนีไม่พ้นการที่เรามีรายได้ไม่สูง แต่รายจ่ายสูง ประกอบกับเรามีสภาพที่ฟื้นจากโควิด หลายคนยังมีรายได้ต่ำกว่าช่วงก่อนโควิด
วันนี้เราเห็นภาพความตกต่ำที่สะท้อนออกมาหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่ตลาดหุ้นไทยขณะที่ตลาดหุ้นในต่างประเทศแข็งแกร่ง จนวันนี้ตลาดหุ้นไทย อยู่ในอันดับท้ายของโลก ข่าวร้ายยังไม่จบเมื่อโรงงานหลายแห่งทยอยปิดตัว ทั้งปัญหาคนว่างงาน หรือไม่ก็ลดค่าจ้าง ขณะที่ค่าครองชีพในชีวิตประจำวัน ถีบตัวสูงขึ้น ไม่ว่าจะเป็นราคาน้ำมัน ราคาค่าไฟฟ้า ไปจนถึงข้าวของสินค้าที่ต่างขยับขึ้นราคา
สาเหตุสำคัญก็คือการบอกว่าเราไม่มีการปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของโลก เหมือนกับจะบอกเราว่า การที่เราไม่มีรายได้เพิ่มเพราะเราทำงาน,ทำธุรกิจแบบเดิม ๆ เรียกว่าเราไม่เปลี่ยนรูปแบบ ไม่มีวิธีการ เราเลยเติบโตช้ากว่าประเทศอื่น ๆ จริงเท็จอย่างไร เราก็พูดสาเหตุนี้จากคนหลาย ๆ ฝ่าย
เมื่อรายได้ไม่พอกับรายจ่าย โอกาสที่คนจะก่อหนี้จึงเกิดขึ้นได้ง่าย บวกกับในช่วงหลายปีที่ผ่านมา เราค่อนข้างจะละเลยกับการก่อหนี้ของคนไทยเรา
ในบ้านเราปล่อยให้การก่อหนี้เป็นเรื่องง่ายมาก ทั้งที่ในความเป็นจริง การล้างหนี้”ยากที่สุด” โดยเฉพาะในช่วงที่รายได้ลด และรายจ่ายสูงขึ้นอย่างเช่นในเวลานี้
ในบ้านเรา มีสิ่งอำนวยความสะดวกในการก่อหนี้ โดยไม่มีการเตือนผลจากการเป็นหนี้ ที่เห็นการเตือนภัยเรื่องการเป็นหนี้เห็นจะมีธนาคารแห่งประเทศไทยกับเครดิตบูโร ที่พยายามส่งสัญญาณว่าเป็นหนี้จะส่งผลอย่างไรต่อชีวิตเรา
จากประสบการณ์ของชีวิตที่ผ่านมา คิดว่าคนไทยเราเป็นหนี้เพราะ
- เป็นเรื่องจำเป็นต่อการดำรงชีวิต
- เป็นการแก้ปัญหาในชีวิต
- เป็นอารมณ์ ความรู้สึกที่ส่งผลต่อคุณค่าต่อจิตใจ ที่รู้สึกว่า “ของมันต้องมี”
ซึ่งสาเหตุที่ 1 และ 2 นั้น พอจะเข้าใจได้ เมื่อไม่สามารถคุมรายจ่ายได้ โอกาสสร้างหนี้จึงเป็นเรื่องหลีกเลี่ยงได้ค่อนข้างยาก การบริหารหนี้ จึงเป็นเรื่องจำเป็นและต้องทำ เพราะถึงอย่างไรการเป็นหนี้ต้องใช้ แต่จะจัดการบริหารอย่างไร ต้องมีคนช่วย การวนอยู่กับปัญหาหนี้แต่เพียงผู้เดียว อาจจะทำให้ตัดสินปัญหาผิดพลาด การพยายามหาตัวช่วยจึงเป็นเรื่องสำคัญ ซึ่งขณะนี้ทางธนาคารแห่งประเทศไทยและบรรดาแบงก์พาณิชย์ที่เป็นเจ้าหนี้ ก็พยายามชักชวนให้บรรดาลูกหนี้/เจ้าหนี้หันหน้าเข้ามาคุยกัน ปรับโครงสร้างหนี้ การเจรจาลดต้นลดดอก เป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยให้มีทางออกในการสะสางปัญหา
ส่วนข้อ 3 อันนี้เป็นเรื่องความต้องการล้วน ๆ หาเหตุผลอื่นไม่ได้ นอกจากข้ออ้างว่าเป็นหนี้เพื่อเป็นการสร้างคุณค่าต่อจิตใจ ซึ่งสาเหตุนี้เชื่อว่าเป็นสาเหตุใหญ่ของการก่อหนี้ในกลุ่มคนรุ่นใหม่ เป็นสิ่งที่เราบริโภคแบบเกินความจำเป็น นี่สิเป็นปัญหาใหญ่มาก แล้วเดี๋ยวนี้บริษัทที่ถนัดทำธุรกรรมแบบที่ให้แบบไม่จำกัดโดยอาศัยพฤติกรรมของผู้ใช้ โดยไม่ต้องใช้หลักฐานทางธนาคารอีกต่อไป ซึ่งต่างจากบัตรเครดิตหรือสินเชื่อบุคคล
การส่งเสริมให้คนเป็นหนี้ ที่เร็วและแรงที่กำลังระบาดในกลุ่มคนรุ่นใหม่ แม้จะมีความมั่นใจว่าคนรุ่นใหม่ หาเงินได้เก่งได้เร็วกว่าคนรุ่นเก่า แต่การใช้จ่ายแบบรวดเร็วเช่นนี้ หากสะดุดในวันหนึ่งวันใด ด้วยเหตุอะไรก็ตามแต่ ภาวะล่มสลายจะมาเยือนแบบทันทีทันใดเหมือนกันนะ
การแบ่งรายได้ออกมาเป็นกระเป๋าต่าง ๆ ที่เขาบอกว่าอย่าเก็บไข่ไว้ในตะกร้าใบเดียวกัน เพราะมันจะตกหล่นแตกได้ง่าย ยังเป็นคำเตือนที่ใช้ได้อยู่นะ!!
บทความอื่น ๆ ของผู้เขียน
