การเคลื่อนไหวที่กล้าหาญของ Il Foglio ในการปล่อยหนังสือพิมพ์ฉบับที่สร้างโดย AI ทั้งหมดสู่สาธารณชนชาวอิตาลี ไม่ใช่แค่เรื่องแปลกประหลาดในวงการข่าว แต่มันคือแรงสั่นสะเทือนครั้งใหญ่ในรากฐานของวงการสื่อสารมวลชน เป็นการประกาศที่กล้าหาญ ท้าทาย ที่มาพร้อมกับคำถามที่ว่า เรากำลังเห็นความล้าสมัยที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ของนักข่าวที่เป็นมนุษย์หรือไม่? หรือเรากำลังจ้องมองเข้าไปในกระจกที่บิดเบี้ยว สะท้อนอนาคตที่เราไม่พร้อมที่จะเผชิญหน้า?
กำเนิด “Foglio AI” และการพลิกผันภูมิทัศน์สื่อในยุคปัญญาประดิษฐ์
Il Foglio (อิล โฟกลิโอ) หนังสือพิมพ์รายวันชั้นนำของอิตาลี ก่อตั้งโดย จูลีอาโน เฟอร์รารา (Giuliano Ferrara) นักข่าว พิธีกรรายการโทรทัศน์ และอดีตนักการเมืองชาวอิตาลี ในปี 2539 ได้สร้างปรากฏการณ์อันสั่นสะเทือนวงการสื่อสารมวลชน ด้วยการเปิดตัว “Foglio AI” ฉบับพิเศษที่ผลิตด้วยปัญญาประดิษฐ์ (AI) ทั้งหมดในเดือนมีนาคม 2568 การเคลื่อนไหวครั้งนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่สร้างความฮือฮา แต่ยังได้ทำให้เกิดการถกเถียงในวงกว้างเกี่ยวกับอนาคตของสื่อสารมวลชนในยุคที่ AI กำลังเข้ามามีบทบาทอย่างรวดเร็วและไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
Il Foglio เป็นที่รู้จักในฐานะหนังสือพิมพ์ที่นำเสนอความคิดเห็นที่เฉียบคมและมักจะก่อให้เกิดความขัดแย้งในประเด็นทางการเมืองและสังคม การตัดสินใจผลิตฉบับ AI จึงเป็นการตอกย้ำถึงความกล้าที่จะทดลองและท้าทายขนบธรรมเนียมเดิมๆ ของสื่อสารมวลชนอย่างถึงที่สุด
“Foglio AI” เป็นหนังสือพิมพ์ฉบับพิเศษที่ใช้ AI ในทุกขั้นตอนการผลิต ตั้งแต่การเขียนบทความ การพาดหัวข่าว การสร้างคำพูด การสรุปเนื้อหา และแม้แต่การสร้างภาพประกอบ โดยอาศัยเครื่องมือ AI ชั้นนำอย่าง ChatGPT และ Grok สิ่งที่น่าสนใจคือกระบวนการทำงานที่ Il Foglio เลือกใช้นั้น ประกอบไปด้วย นักข่าวของ Il Foglio ทำหน้าที่เป็นผู้กำหนดทิศทาง โดยการป้อนคำถาม ข้อมูล และหัวข้อให้กับเครื่องมือ AI จากนั้น AI จะสร้างเนื้อหาตามคำสั่งที่ได้รับ โดย หนังสือพิมพ์ Il Foglio ได้ระบุว่า นักข่าวจะ “อ่านคำตอบ” ที่ AI สร้างขึ้น แต่รายละเอียดเกี่ยวกับการแก้ไขและการตรวจสอบข้อเท็จจริงนั้นยังคงคลุมเครือและสร้างความกังขา
ตามข้อมูลจาก Straits Times รายงานว่า Il Foglio ได้ประกาศว่า พวกเขาเป็นหนังสือพิมพ์รายแรกของโลก ที่พิมพ์ฉบับที่สร้างโดย AI ทั้งหมดเป็นเวลาหนึ่งเดือน ซึ่งนี่เป็นส่วนหนึ่งของการทดลองเพื่อ “ฟื้นฟูวงการสื่อสารมวลชน ไม่ใช่เพื่อฆ่ามัน” (“So it’s a way to revitalise journalism, not to kill it.”) คลอดิโอ เซอราซ่า (Claudio Cerasa) ผู้อำนวยการของ Il Foglio อธิบายว่าฉบับ AI นี้ประกอบด้วยบทความประมาณ 22 ชิ้นและบทบรรณาธิการ 3 ชิ้น โดยนักข่าวประมาณ 20 คนของหนังสือพิมพ์จะป้อนคำสั่งให้ ChatGPT เขียนเรื่องราวในหัวข้อและโทนที่กำหนด โดยใช้ข้อมูลที่รวบรวมจากอินเทอร์เน็ต บทความที่สร้างขึ้นนั้น มีตั้งแต่การวิเคราะห์สุนทรพจน์ของนายกรัฐมนตรี จอร์จา เมโลนี (Giorgia Meloni) ไปจนถึงบทบรรณาธิการเกี่ยวกับการสนทนาทางโทรศัพท์ระหว่างประธาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ และ ประธานาธิบดี วลาดิเมียร์ ปูติน และเรื่องราวเกี่ยวกับแฟชั่น
เสียงวิพากษ์วิจารณ์และประเด็นถกเถียงที่ร้อนระอุ
การเปิดตัว “Foglio AI” ได้รับการวิพากษ์วิจารณ์เป็นวงกว้างและรุนแรง นักวิจารณ์ได้ชี้ให้เห็นถึงข้อผิดพลาดต่าง ๆ ที่ปรากฏในฉบับ AI เช่น การสะกดผิด การนำเสนอข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง และภาษาเขียนที่เย็นชาและไร้ชีวิตชีวา อย่างไรก็ตาม Il Foglio ได้โต้แย้งว่าข้อบกพร่องเหล่านี้ไม่ใช่ประเด็นหลัก แต่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการทดลองเพื่อสำรวจศักยภาพของ AI และขีดจำกัดของมัน
ประเด็นที่น่าสนใจและเป็นที่ถกเถียงกันอย่างมากคือความเป็นกลางของเนื้อหาที่ผลิตโดย AI ซึ่ง Il Foglio อ้างว่าเนื้อหาของ “Foglio AI” ปราศจากอคติของนักข่าวที่เป็นมนุษย์ แต่คำถามที่ตามมาคือความเป็นกลางที่ปราศจากมนุษย์นั้นมีความหมายอย่างไร? นี่จะเป็นเพียงการนำเสนอข้อมูลดิบโดยปราศจากบริบทและการตีความหรือไม่? หรือเป็นการสร้าง “ความเป็นกลางเทียม” ที่ถูกควบคุมโดยอัลกอริทึมและข้อมูลที่ป้อนเข้าไป?
การไม่มีคำพูดของมนุษย์ใน “Foglio AI” ก็เป็นประเด็นที่น่าสนใจและก่อให้เกิดคำถามเชิงปรัชญา ทำให้เราต้องตั้งคำถามว่าข่าวคืออะไรกันแน่? คือข้อมูลดิบหรือการตีความของมนุษย์? Il Foglio ในรูปแบบ AI นำเสนอข้อมูลดิบ แต่ขาดการตีความและประสบการณ์ของมนุษย์ ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้ข่าวมีชีวิตชีวาและมีความหมาย
จากบทความโดย จูเลีย โปโลนี (Giulia Poloni) ซึ่งเขียนลงใน Politico ได้ตั้งคำถามถึงความเหมาะสมของการทดลองนี้ โดยเธอระบุว่า ในขณะที่ประชาธิปไตยกำลังตกอยู่ในอันตราย “ถ้ามีเวลาที่ดีพอที่จะสำรวจเครื่องมืออันเป็นอันตรายและสร้างสรรค์ ที่สามารถส่งผลกระทบต่อสังคมและความเป็นมนุษย์ ซึ่งเราเองก็ยังไม่เข้าใจอย่างแท้จริง นั่นคือตอนนี้” เธอกล่าว เธอวิพากษ์วิจารณ์การใช้ AI ในการสร้างเนื้อหาที่มี “ความขี้เล่น” โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของ “ความขี้เล่น” ที่ AI ไม่สามารถเลียนแบบได้
Poloni ยังตั้งข้อสังเกตถึงความไม่สอดคล้องกันในรูปแบบการเขียนและไวยากรณ์ในบทความที่สร้างโดย AI และสรุปว่า “สิ่งที่บอทเหล่านี้ต้องการจริงๆ คือคนตรวจต้นฉบับดีๆ สักคน”
อนาคตของสื่อสารมวลชนในยุค AI: มนุษย์ยังคงเป็นผู้ควบคุม
การทดลองของ Il Foglio เป็นการยั่วยุและท้าทายแนวคิดดั้งเดิมเรื่องสื่อสารมวลชน ทำให้เราต้องเผชิญหน้ากับความเป็นจริงที่ว่า อนาคตของข่าวอาจไม่ได้ถูกเขียนโดยมนุษย์ทั้งหมด อาจถูกเขียนโดยเครื่องจักร โดยอัลกอริทึม โดยปัญญาที่เย็นชาและคำนวณได้ ซึ่งกำลังเข้ามามีบทบาทมากขึ้นในชีวิตประจำวันของเรา
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการตระหนักว่า AI ไม่สามารถคิดหรือสร้างข้อมูลได้ด้วยตัวเอง มันต้องการมนุษย์เป็นผู้กำหนดทิศทาง ป้อนข้อมูล และตรวจสอบความถูกต้อง ในกรณีของ “Foglio AI” นักข่าว Il Foglio ยังคงเป็นผู้ควบคุมกระบวนการ โดยการป้อนคำถามและข้อมูลให้กับ AI
คลอดิโอ เซอราซ่า ย้ำว่า “AI นั้น ทำได้เกินความคาดหมายทั้งหมด เราได้เรียนรู้ว่ามันสามารถทำสิ่งต่างๆ ที่แข่งขันกับสิ่งที่มนุษย์ทำได้ แต่เราได้เรียนรู้ว่าในระยะยาว การแข่งขันต้องสร้างประสิทธิภาพที่มากขึ้น” เขาเชื่อว่านวัตกรรมต้องได้รับการยอมรับและควบคุมเพื่อสร้างโอกาสในการเติบโต “หากวันหนึ่งมีความต้องการบทความที่สร้างด้วย AI เท่านั้น มันต้องได้รับการยอมรับ แต่ความต้องการนั้นต้องเพิ่มความคิดสร้างสรรค์ของนักข่าว เพราะนักข่าวจะต้องเริ่มคุ้นเคยกับการไม่ทำสิ่งที่เครื่องจักรทำได้” เขากล่าว
เซอราซ่า ยังกล่าวอีกว่า “บทความที่เขียนโดยมนุษย์นั้นดีกว่า เพราะพวกเขามีอะไรมากกว่าเสมอ พวกเขามีองค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์ การเชื่อมโยง การสร้างการเชื่อมโยงที่ไม่คาดคิด ซึ่ง AI ไม่มี”
การทดลองของ Il Foglio ได้รับการตอบรับที่หลากหลายจากผู้อ่าน โดย 90% รู้สึกสนุกสนานและ 10% กังวลเกี่ยวกับอนาคตของสื่อสารมวลชน อย่างไรก็ตาม ไม่มีใครบอกว่าการทดลองนี้ไร้สาระ
การทดลองของ Il Foglio เป็นสัญญาณเตือนถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่กำลังเกิดขึ้นในวงการสื่อสารมวลชน เป็นภาพรวมของอนาคตที่ข่าวอาจไม่ใช่ผลิตภัณฑ์ของความพยายามของมนุษย์ แต่เป็นสินค้าที่ผลิตโดยเครื่องจักร เป็นอนาคตของเส้นบางๆ ระหว่างความจริงกับนิยาย และอยาคตที่เสียงของมนุษย์อาจถูกปิดกั้นหรือถูกกลืนหายไปในทะเลข้อมูลที่ AI สร้างขึ้น
เราพร้อมสำหรับอนาคตนั้นหรือไม่? หรือเราจะต่อสู้เพื่ออนาคตที่สื่อสารมวลชนยังคงเป็นความพยายามของมนุษย์ เป็นส่วนสำคัญของประชาธิปไตยของเรา และเป็นเครื่องพิสูจน์ถึงพลังแห่งความเข้าใจของมนุษย์? การตัดสินใจครั้งนี้ไม่ใช่แค่เรื่องของเทคโนโลยี แต่เป็นเรื่องของค่านิยมและความรับผิดชอบต่อสังคม เราต้องตัดสินใจว่าเราต้องการให้ AI เป็นเครื่องมือที่เสริมสร้างหรือทำลายวงการสื่อสารมวลชน และเหนือสิ่งอื่นใด เราต้องตระหนักว่ามนุษย์ยังคงเป็นผู้ควบคุม AI และเป็นผู้กำหนดอนาคตของสื่อสารมวลชน
ที่มา Politico The Guardian Straitstimes Poynter.org Editorandpublisher Gizmodo
