การเกิดภาวะแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ตั้งแต่ช่วงปลายปี พ.ศ.2562 ต่อเนื่องมาปีพ.ศ.2563 ถึงปัจจุบัน ส่งผลให้ธุรกิจบางประเภทมีการเติบโตสูงมาก เช่น ธุรกิจการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ หรือ e-Commerce มีการเติบโตทั้งจำนวนผู้ประกอบการไทยประมาณ 680,000 ราย มีมูลค่าธุรกิจรวมอยู่ที่ประมาณ 4 ล้านล้านบาท (ข้อมูลจากสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์) และธุรกิจฟู้ด เดลิเวอรี่ มูลค่าตลาดโดยรวม 74,000 ล้านบาท
ธุรกิจที่เป็น ecosystem ของทั้งธุรกิจ e-Commerce และธุรกิจฟู้ด ดิลิเวอรี่ ซึ่งได้รับอานิสงส์ให้เติบโตไปพร้อม ๆ กัน คือ อุตสาหกรรมกระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษในส่วนของบรรจุภัณฑ์ โดยก่อนหน้าเกิดปัญหาโควิดระบาดตลาดนี้มีมูลค่ามากกว่า 421,018 ล้านบาท และมีผู้ประกอบทั้งประเทศ 1,800 ราย กำไรของธุรกิจนี้โดยรวมประมาณ 20,955 ล้านบาท มีบริษัทผู้ผลิตรายใหญ่ ๆ เช่น ดับเบิ้ล เอ (1991), เอสซีจี แพคเกจจิ้ง, กลุ่มสยามบรรจุภัณฑ์, สยามคราฟท์อุตสาหกรรม และ ยูนิ ชาร์ม (ประเทศไทย)
ข้อมูลจาก กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ ระบุว่า ในปี พ.ศ.2562 มีปริมาณการจำหน่ายกล่องกระดาษลูกฟูก 1,135,899 ตัน เพิ่มขึ้น 1.51% เมื่อเทียบกับ ปี 2561 โดยส่วนใหญ่เป็นการจำหน่ายภายในประเทศมากถึง 99.90% และมีการส่งออกไปต่างประเทศเพียง 0.10% คิดเป็นมูลค่าการจำหน่าย 32,320 ล้านบาท และในปี พ.ศ. 2563 มีการจัดตั้งธุรกิจกล่องกระดาษและบรรจุภัณฑ์กระดาษ จำนวน 40 ราย ทุนจดทะเบียนมูลค่ารวม 805 ล้าน รวมีผู้ประกอบการดำเนินกิจการอยู่ จำนวน 1,190 ราย มูลค่าทุน 35,046.52 ล้านบาท คิดเป็น 0.19% ของ ธุรกิจทั้งหมดที่ดำเนินการอยู่ของประเทศไทย
ในปี พ.ศ.2563 e-commerce เติบโตมาก ทำให้ปริมาณความต้องการใช้กล่อง กระดาษและบรรจุภัณฑ์กระดาษเพิ่มขึ้นตามไปด้วย โดยเฉพาะกล่องที่ทำจากกระดาษลูกฟูกและกระดาษแข็งได้รับความนิยม อย่างมาก เนื่องจากสามารถเลือกใช้งานได้ในหลายรูปแบบ ตามความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ ส่งผลต่อผู้ผลิตโดยตรง
ทั้งกระดาษทำลอนลูกฟูก (corrugating medium) และกระดาษทำผิวกล่อง (liner, tested liner) ที่มีแนวโน้มมีต้นทุนการผลิตปรับตัวสูงขึ้น จากวัตถุดิบหลักที่นำเข้าจากประเทศจีน และสหรัฐอเมริกามีการปรับตัวสูงขึ้น รวมถึงวัตถุดิบในประเทศด้วย ซึ่งผู้ประกอบการในหลากหลายอุตสาหกรรมนิยมนำมาใช้ เป็นกล่องพัสดุไปรษณีย์ กล่องสำหรับการขนส่งสินค้า กล่องบรรจุภัณฑ์หูหิ้ว กล่องรองเท้า กล่องอาหาร food delivery กล่องบรรจุสินค้า อิเล็กทรอนิกส์ หรือกล่องบรรจุเอกสาร และอื่น ๆ
ในส่วนของธุรกิจฟู้ด เดลิเวอรี่ บรรจุภัณฑ์สำหรับการขนส่งถึงมือผู้บริโภค (last-mile delivery) มีอัตราการเติบโตแบบทวีคูณ เพราะปัจจัยกระตุ้นของมาตรการ physical distancing ยิ่งการระบาดเพิ่มมากขึ้น การ Work Home Home จริงจังมากขึ้น การออกไปนอกบ้านน้อยลง ยิ่งเร่งให้ผู้บริโภคต้องเปลี่ยนไปซื้อสินค้าออนไลน์เพิ่มขึ้น เป็นวิถีชีวิตรูปแบบใหม่ (new normal) ของผู้บริโภคไปอีกอย่างน้อย 1-2 ปีข้างหน้า
ข้อมูลจากศูนย์วิจัยกสิกร ระบุว่า มูลค่าธุรกิจบรรจุภัณฑ์สำหรับ Last-mile Delivery (รายรับของผู้ประกอบการ) ในปี 2563 อยู่ที่ 14,400-15,000 ล้านบาท เติบโตจากปี พ.ศ. 2562 ถึง 15-18%
ซึ่งมีอีกหนึ่งตลาดที่น่าสนใจ คือ ตลาดบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม มีแนวโน้มเติบโตต่อเนื่องเฉลี่ย 25% จากปี พ.ศ. 2563 คิดเป็นมูลค่าประมาณ 2,100-2,400 ล้านบาท และ ประเมินว่าปี พ.ศ. 2568 มูลค่าบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมน่าจะขยายตลาดได้เพิ่มขึ้นไปแตะระดับ 13,000-16,000 ล้านบาท
ผู้ผลิตบรรจุภัณฑ์จากกระดาษ จำเป็นต้องมีการพัฒนา วิจัยหาวัตถุดิบที่จะนำมาใช้ทำกระดาษ นอกเหนือจากต้นไม้ ซึ่งนับวันน้อยลง และต้องพัฒนาบรรจุภัณฑ์เพื่อตอบโจทย์ความต้องการใช้งานแบบ customization ให้บรรจุภัณฑ์มีรูปแบบและคุณสมบัติเหมาะสมกับสินค้าแต่ละชนิด ขณะเดียวกันคิดถึงเรื่องการเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เนื่องจากเมื่อมีการใช้กล่องกระดาษมากขึ้น มีผลต่อสิ่งแวดล้อม ดังนั้น ควรมีการรณรงค์เรื่องการนำกล่องกระดาษกลับมาใช้ซ้ำ (reuse) และการนำกล่องกระดาษเข้าสู่ระบบรีไซเคิล (recycle) เพื่อหมุนเวียนผลิตเป็นกล่องกระดาษกลับมาใช้ใหม่
อย่างไรก็ตาม มีกลุ่มกระดาษบางกลุ่มที่มีการชะลอตัว เช่น กระดาษพิมพ์-เขียน เนื่องจากสำนักงาน หน่วยงานต่าง ๆ มีการทำงานจากที่บ้าน ดังนั้น การพิมพ์รายงานการประชุม รายงานผลการดำเนินงานและเอกสารอื่น ๆ ลดลง มีการใช้เอกสารอิเล็กทรอนิกส์แทน ในขณะที่มหาวิทยาลัย มีการใช้กระดาษน้อยลง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเรียนออนไลน์ ยิ่งเป็นส่วนที่ทำให้การใช้กระดาษ A4 น้อยลงอย่างเห็นได้ชัด ส่วนกระดาษที่ใช้พิมพ์หนังสือพิมพ์และสื่อสิ่งพิมพ์อื่น ๆ ลดลง งานมหกรรมหนังสือ มีการจัดออนไลน์ เป็นหนังสือ e-book ดังนั้น ส่งผลต่อผู้ประกอบการกระดาษเช่นกัน
